Ciltte kızarıklık, şişlik, su kabarcıkları, kaşıntı, ağrı… Ekseriyetle hassas ciltlerde oluşan güneş yanığı, yaz mevsiminde sıkça görülen cilt sorunlarında birinci sıralarda yer alıyor. Toplumda yalnızca estetik bir sorun olarak görülse de, tedavisinde gecikildiğinde ciltteki bağışıklık sistemini baskılayarak uçuk ve zona üzere enfeksiyonları tetikleyebiliyor. Güneş yanığının en kıymetli uzun periyot komplikasyonu ise yanan alanlarda deri kanseri riskinin artmasıdır ki bu kanser tipinin kimileri ölümcül olabiliyor. Acıbadem Maslak Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Öztürk Durmaz, bilhassa su kabarcıklı güneş yanıklarında birinci müdahalenin gerçek yapılmasının çok değerli olduğunu belirterek, “Çünkü yanılgılı uygulamalar ciltte enfeksiyona yol açarak sorunun daha da şiddetlenmesine neden olabiliyor” diyor. Pekala güneş yanığı oluştuğunda neler yapmalı, nelerden kaçınmalıyız? Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Öztürk Durmaz güneş yanığına karşı 12 tesirli kuralı anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu.
Belirtiler yaklaşık 2-4 saat sonra başlıyor!
Güneş yanığı belirtileri güneşe maruz kaldıktan yaklaşık 2-4 saat sonra başlıyor ve 1- 3 gün içinde pik noktaya ulaşıyor. Prof. Dr. Emel Öztürk Durmaz güneş yanığının belirtilerini şöyle sıralıyor:
- Ciltte, güneşe maruz kalmış olan alanla hudutlu; kızarıklık, şişlik (ödem), su kabarcıkları, sulantı ve soyulma üzere belirtiler gelişiyor. Bunların yanı sıra ciltte sıcaklık, yanma, hassasiyet, ağrı ve kaşıntı üzere belirtilerle de kendini gösterebiliyor.
- Genel olarak 1. derece yanıklar kızarıklık, 2. derece yanıklar kızarıklık ve su kabarcıkları, 3. derece yanıklar ise kızarıklık ve su kabarcıklarına ek olarak ülserasyonlar formunda görülüyor.
- Şiddetli güneş yanıklarında; halsizlik, baş dönmesi, tansiyon düşmesi, ateş, titreme, bulantı-kusma, baş ağrısı, bayılma, genel beden ödemi üzere güneş çarpması yahut ısı çarpmasının sistemik belirti ve bulguları da gözlenebiliyor ki bu tabloya ‘güneş zehirlenmesi’ ismi veriliyor.
Zaman kaybetmeden doktora başvurun
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Öztürk Durmaz, güneş yanıklarına ‘yanık’ tedavisi uygulandığını belirterek, nasıl bir yol izlendiğini şöyle anlatıyor: “Öncelikle daha fazla güneşe maruz kalınmamalı ve güneşe karşı tüm korunma tedbirleri alınmalı. Vakit kaybetmeden bir dermatoloji uzmanına başvurulmalı. Şiddetli, su kabarcıklı, derin, ağrılı ve enfekte olmuş güneş yanıklarında yahut ısı çarpması belirtilerinin varlığında hastanın hastaneye yatırılması gerekebiliyor. Bu durumda tedavide damardan sıvı verilmesi, kapalı pansumanlar uygulanması, damardan yahut ağızdan iltihap giderici ilaçlara başvurulması biçiminde yollara başvuruluyor. Kapanmayan derin güneş yanıklarında cerrahi deri nakline muhtaçlık duyulabiliyor”
Güneş yanığına karşı 12 tesirli yöntem!
Dermatoloji Uzmanı Prof. Dr. Emel Öztürk Durmaz, güneş yanığı oluştuğunda neler yapmamız ve nelerden kaçınmamız gerektiğini şöyle anlatıyor:
BUNLARI YAPIN
- Günde en az 2 litre su-sıvı içmeye itina gösterin.
- Ev ısısını ‘soğuk’ olacak formda düşürün, 18-22 derece en ülkü ısı olacaktır.
- Günde birkaç kere, 10-20 dakikalık soğuk ve tazyiksiz duş alın.
- Soğuk ve ıslak kıyafetler giymeniz de güneş yanığına karşı yarar sağlayacaktır.
- Soğuk pansumanlar damarları kasarak kızarıklık, ödem ve yanma hissinin azalmasında tesirli olurlar. Yanan bölgeye; soğuk su, karbonatlı yahut yulaflı soğuk su, soğuk sirke ya da soğuk sütle ıslatılmış havlular yahut jel buzla her 2 saatte bir, 10-20 dakika kompres yapabilirsiniz.
- Cildinize soğutucu özellikte kalamin yahut aloe vera içeren jel yahut losyon sürün. Ayrıyeten duş, pansuman yahut kompres sonrasında, cildi yatıştırıcı özelliğe sahip yulaf yahut dekspantenol içeren nemlendiriciler kullanın.
- Yanan bölgeleri üst kaldırın; örneğin yüzünüz yandıysa 2 yastıkla yatmalısınız. Bacağınız yandıysa, bacağınızı yastıkla kalp düzeyinin 30 cm üzerinde kalacak halde kaldırmalısınız. Bu biçimde yanığa bağlı gelişecek olan ödemi azaltmak mümkün olabiliyor.
- Yanık alanlarını rahatsız etmeyecek; dikişsiz, bol ve pamuklu giysiler tercih edin. Dar, naylon, sentetik, yünlü giysilerden ise sakının.
BUNLARI SAKIN YAPMAYIN!
- Büyük su kabarcıklarını, steril kurallarda iğne yahut enjektörle patlatabilirsiniz, lakin yüzeyleri açmamalı ve cildi soymamalısınız.
- Enfeksiyon riski nedeniyle yanık deriyi kaşımayın ve koparmayın. Kaşıntı için antihistaminik özellikte tablet kullanabilirsiniz.
- Kese, lif, ağda, tıraş süreçlerinin yanı sıra banyo köpükleri, sabunlar, banyo tuzları, sıvı yağlar (zeytinyağı, kantaron yağı, lavanta yağı vs.), masaj yağları, lokal anestezikler, vazelin üzere katı yağlar ve merhemlerden uzak durun. Bunlar deriyi daha da tahriş edebilecek, güzelleşmeyi azaltacak yahut kendileri direkt alerjik egzama yaratabilecek uygulamalardır.
- Halk ortasında sıkça kullanılan yeşil çay, salatalık, vazelin, diş macunu yahut yoğurt üzere güneş yanığı prosedürleri soğuk uygulanmaları nedeniyle rahatlatıcı oluyorlar. Fakat bugüne dek bu metotların yanıkları güzelleştirici tesirlerine dair bilimsel bir delil olmadığı üzere, tam tersine ciltten ısı kaybını engellemeleri sonucu ateş ve güneş zehirlenmesi üzere sıkıntıların gelişmesi riski nedeniyle uygulanmaları önerilmiyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
