Sinsice ilerliyor, belirtileri günlük işleri engellemediğinden önemsenmiyor. Üstelik bir buçuk yılı aşkın müddettir devam eden Covid-19 pandemisi sürecinde gerek sistemli yapılması gereken denetimlerin hastaneye gitme tasası nedeniyle aksatılması, gerekse pandemide artan hareketsizlik ve sıhhatsiz beslenme tehlikeyi daha da artırıyor. Acıbadem International Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilge Ceydilek “Ülkemizde yapılan çalışmalara nazaran her 7 erişkinden biri diyabet hastası. Her iki diyabet hastasından biri de hastalığının farkında bile değil. Halbuki diyabet sinsi bir hastalıktır ve şahsa hissettirmeden organ işlevlerini geri dönüşümsüz olarak bozabilir. Diyabette süratli artışın en değerli nedenleri sıhhatsiz beslenme ve hareketsiz ömür olduğundan kimi kolay ancak tesirli tedbirlerle riski azaltabilirsiniz” diyor. Diyabet açısından yüksek riskli şahıslarda hayat usulü değişiklikleri ile tip 2 diyabet gelişme riskinin yüzde 40-60 oranında azaltılabileceğinin bilimsel çalışmalarda gösterildiğini vurgulayan Dr. Bilge Ceydilek, diyabet riskini azaltmanın 9 tesirli yolunu anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu.
Hazır besinlerden kaçının
Tencere yemeklerinin yerini artık giderek hazır yemekler alıyor. Kolay hazırlanması, pratik görülmesi ve katkı unsurlarıyla lezzetinin artırılmış olması bu yiyecekleri talebi artırıyor. Lakin dikkat! Sofraya gelmeden evvel süreç görmüş ve katkı unsurları olan bu besinlerden fazla tüketilmesi genel sıhhate ziyan verdiği kadar, diyabet riskini de artırıyor. Bu nedenle katkı unsurlu ve işlenmiş besinlerin tüketiminden hem kendinizi hem de çocuklarınızı uzak tutun.
Karbonhidrattan uzak durun
Sanayi eseri olan şofra şekeri, karbonhidrat ve yüksek yağ barındıran yiyeceklerden uzak durun. Şekerli ve hamurlu besinlerin içinde bulunduğu kolay karbonhidratlı besinlerden kaçınılmalıdır. Tam taneli tahıllar, meyve ve zerzevat kümelerinden karbonhidrat alımı sağlanmalı, hiç karbonhidrat içermeyen diyetlerden uzak durulmalıdır. Günlük beslenme kâfi protein, lif ve yağ içermelidir.
Sağlıklı beslenin
Sağlıksız beslenme diyabet riskini artıran etkenlerin başında geliyor. Örneğin; abur cubur tüketimden, lokmaları süratli çiğnemekten, meyveyi posasıyla tüketmek yerine suyunu içmekten, gazlı ve şekerli içeceklerden, bulgur yerine beyaz pirinçle yapılmış pilavdan, tahıllı ya da tam buğday unu ve çavdar ekmeği yerine beyaz ekmek tüketmekten, çok tuz barındırdığı için salamura besinlerden, pasta, börek, poğaça üzere besinlere yüklenmekten kaçının. Düşük oranda lif içeren ve glisemik indeksi yüksek besinler da sık acıkmaya yol açacağından lifli ve şeker oranı düşük besinler tüketin.
Her gün en az 30 dakika tempolu yürüyün
Diyabet riskini azaltmak için sistemli antrenmanı ömür biçimi haline getirmek kaide. En kolay uygulanabilecek olan aşikâr bir tempoyu tutturarak yapılacak açık hava yürüyüşleridir. Kalorileri yakmanın en temel yolu fizikî aktivite olduğu için bisiklete binmek, yüzmek, koşmak, dans etmek de yararlı. Tempolu yapılacak bu antrenmanların yanına karın kaslarını çalıştıracak idmanlar de eklenmeli. İdman müddetinin bir haftada toplam 150 dakikanın altında kalmamasına dikkat edin.
Fazla kilolardan kurtulun
Diyabet riskini azaltmanın en kıymetli kurallarından biri de fazla kilolardan kurtulmak. Lakin kilo vermek için kulaktan dolma bilgilerle hareket etmeyin, kendi bünyenize, metabolizmanıza uygun, mümkünse diyetisyen eşliğinde diyet uygulayın. Bilimsel çalışmalar, kilo fazlalığı olan şahıslarda mevcut kilonun yüzde 10 ve üzerinde kaybı ile diyabet riskinin azaldığını ortaya koyuyor.
Düzenli uyuyun
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilge Ceydilek “Düzenli olarak günde 7-8 saat uyuyanların diyabet riskinin azaldığını, daha az ya da daha çok uyuyan bireylerde ise riskin arttığını birtakım çalışmalar ortaya koyuyor. Lakin bu durumu nedenleriyle birlikte daha net gösterecek çalışmalara gereksinim vardır. Öte yandan yetersiz uyku ve geceleri geç yatmanın acıkma hissini ortaya çıkaracağı ve gece yemelerine yol açacağından sıhhat açısından ziyanlı olduğunu unutmamak gerekir” diyor.
Bu belirtileri göz gerisi etmeyin!
Diyabet sinsi ilerleyen bir hastalık olduğundan ve bireye hissettirmeden organ işlevlerini geri dönüşümsüz olarak bozabildiğinden, hastalığın belirtisi sayılabilecek sinyallere çok dikkat etmek, bu belirtileri katiyen göz arkası etmemek gerekiyor. Örneğin; çok su içme isteği, ağız kuruluğu hissetmek, gece idrara sık kalkmak, çok ve sık yemek, çok tatlı yeme isteği, el ve ayaklarda yanma, uyuşma, karıncalanma hissi, ani ve istemsiz kilo kaybı erken devirde doktora başvurmayı gerektiren sinyaller. Zira bu şikayetleri önemseyerek doktora başvurmak, hastalığı prediyabet basamağında tespit ederek ilerlemeyi durdurmak açısından büyük ehemmiyet taşıyor.
Hamilelikte şeker yükleme testi
Diyabeti olmayan gebelerde, 24-28. haftalarda şeker yükleme testinin yapılarak gebelik diyabeti tespit edilebiliyor. Ayrıyeten bu test sayesinde, yüksek kan şekerinin bebek ve doğum üzerindeki olumsuz tesirleri engellenebilirken, annenin de gelecekteki diyabet riski belirlenerek ileriye dönük tedbirleri erkenden alması sağlanabiliyor.
İlaç tedavisi
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Bilge Ceydilek “Henüz diyabet gelişmemiş fakat açlık kan şekeri olağanın hafif üzerinde seyreden bireylerde ilaç tedavisi ile diyabet gelişme riski yüzde 31 oranında azaltılabiliyor. Bu nedenle doktorun önerisi doğrultusunda; günlük hayat alışkanlıklarını gözden geçirip sağlıklı beslenme ve hareketle desteklerken ilaç tedavisinin de sistemli uygulanması gerekiyor” diyor.
Diyabetin 7 kıymetli belirtisi!
- Ağız kuruluğu
- Çok su içme isteği
- Gece idrara sık kalkma
- Aşırı ve sık yeme isteği
- Aşırı tatlı yeme isteği
- El ve ayaklarda yanma, uyuşma, karıncalanma hissi
- Ani ve istemsiz kilo kaybı
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
