Avrupa Yeşil Mutabakat Daveti (European Green Deal) adıyla yeni bir ekonomik strateji önerisi yayınlayan Avrupa Birliği (AB), mutabakat ile 2030’a kadar karbon salımını yüzde 50 azaltmayı, 2050 yılına kadar ise net-sıfır karbon salım amacına ulaşmayı hedefliyor. Yeşil Mutabakat Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınması için kıymetli bir fırsat sunuyor. Avrupa Birliği’nin, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olması hasebiyle Yeşil Mutabakat’ın Türkiye’yi son derece yakından ilgilendirdiğini söyleyen elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme sitesi encazip.com kurucusu Çağada Kırım, Türkiye’nin Yeşil Mutabakat ile ilgili olarak gerekli tedbirleri alması gerektiğine dikkat çekiyor.
Sürdürülebilir kalkınmayı ve global ekosistemi tehdit eden risklerden olan iklim değişikliği ve ekolojik bozulma; dünyada çevresel, toplumsal ve ekonomik meselelere neden oluyor. Daha yeşil ve daha pak bir dünya planlayan Avrupa Birliği (AB), Avrupa Yeşil Mutabakat Daveti (European Green Deal) adıyla yeni bir ekonomik strateji önerisi yayınladı. AB iktisadını sürdürülebilir kılma planı ve iklim krizi ile çevresel düşünceleri göz önüne alarak her ülkenin faydalanabileceği bir ekonomik plan hazırlığı içeren mutabakat, 2030’a kadar karbon salımını yüzde 50 azaltmayı, 2050 yılına kadar ise net-sıfır karbon salım maksadına ulaşmayı hedefliyor. Böylelikle, ekonomik büyüme şimdiye kadar olduğu üzere dünyanın kaynaklarını sömüremeyecek ve çevreyi kirletemeyecek.
Türkiye’de Yeşil Mutabakat konusunda tedbir alınmalı
Avrupa Birliği’nin, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı olması hasebiyle Yeşil Mutabakat’ın Türkiye’yi son derece yakından ilgilendirdiğini söyleyen elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme sitesi encazip.com kurucusu Çağada Kırım, “Yeşil Mutabakatla ülkemiz açısından iki nokta var. Birincisi pak ve sürdürülebilir bir iktisada geçiş yapılacak ve kaynaklar verimli kullanılacak. Biyolojik çeşitlilik korunarak eski haline getirilecek. Etraf kirliliğinin azaltılması amaçlanacak. Etraf şuuruyla hareket edilmesinin ehemmiyeti anlaşılacak. İkincisi ise daha ticari bir nokta olacak. Çünkü üretim iktisadına dayalı ihracatımızda en büyük pazar Avrupa Birliği ülkeleri ve bu mutabakatın tedarik zincirlerine tesiri kaçınılmaz olacak. Artık müşteriler, tedarikçilerin yeşil mutabakat konusunda yaptıklarını görmeden sipariş dahi vermeyecek ve bu duruma ahenk sağlamayan tedarikçiler oyun dışında kalabilecek. Türkiye’nin her iki noktada da gerekli tedbirleri alması gerekiyor.” dedi.
TÜSİAD, “Avrupa Yeşil Mutabakatı Söyleşileri” düzenliyor
Avrupa’da sürdürülebilir bir büyüme stratejisi olarak dikkat çeken Yeşil Mutabakat’ın yeni iş imkânları yaratması ve ömür kalitesini artırması bekleniyor. Pekala, Yeşil Mutabakat konusunda Türkiye’de durum ne? AB Komitesi Yeşil Mutabakat Daveti Türkiye’de TÜBİTAK tarafından yürütülüyor. 22 Eylül 2020 prestijiyle bu kapsamdaki projeler müracaat almaya başladı. Davet kapsamında güç başlığında toplam 128 milyon avro, binalarda güç verimliliği için 60 milyon avro, çevreci havalimanları ve limanlar için 10 milyon avro, tarladan sofraya stratejisine takviye olacak projeler için 74 milyon avro kaynak ayrıldı. Ayrıyeten Avrupalı ortaklarla güç alanında Afrika’da proje yapılması için 40 milyon avroluk kaynak da var. TÜSİAD sistemli olarak, “Avrupa Yeşil Mutabakatı Söyleşileri” düzenliyor. Bu söyleşilerde, dönüşüm ve ahenk müddetince sektörel süreçlerden bahsediliyor ve her kesimin birbiriyle iş birliği içerisinde olmasının ehemmiyeti vurgulanıyor.
Türkiye’deki şirketlerin çok yakın gelecekte AB’ye ihracat yaparken karbon nötralizasyon kriterini karşılamaları istenecek. Sonuç olarak, AB ile iş yapan ülkelerin yahut şirketlerin Yeşil Mutabakat konusunu son derece dikkate alması gerekiyor. Tüm dünya yeni tip ticaret pürüzleri diyebileceğimiz, rekabet gücünü ve ticareti direkt etkileyen yeni kuşak kriterlerle karşı karşıya kalmış durumda. Bundan sonra finansmana muhtaçlığı olan ülke ve firmaların karşısına Yeşil Mutabakat kapsamında pek çok pürüz çıkarılabilir.
Hem akıllı hem yeşil bir dönüşümle dünyada sağlam bir yer edinmek mümkün
Türkiye’nin kendisine Yeşil Mutabakat konusunda bir yol haritası çıkarması, yalnızca AB ile ticaret yapabilmek için değil, sanayi, ulaşım ve inşaat üzere karbon-yoğun üretim yapan kesimlerini sürdürülebilir ve döngüsel bir platforma oturtabilmesi için de yararlı olacak. Örneğin, Türkiye’de karayolu nakliyatı çok yaygın, deniz yolu ve raylı sistemlerin kullanılma oranı ise düşük. Bu minvalde hem masrafları düşüren hem de daha az emisyon üreten güç kaynaklarına yönelmek ülkemize yarar sağlayacak. Bu mevzularda süratli adımlar atılması hem akıllı hem yeşil bir dönüşümün Türkiye’de de gerçekleştirilmesi, geleceğin dünyasında sağlam bir yer edinmek ve rekabetçi olabilmek için büyük ehemmiyet taşıyor. Zira Yeşil Mutabakat ticaretin kurallarını değiştirdiğinde, bugüne kadar AB’ye ihracat yapan firmaların fabrikada hangi tıp güçten elektrik ürettiğini, üretim sürecinde çıkarılan emisyon oranını ve şirketin karbon ayak izini belgelendirmesi gerekecek. Bir Avrupalı turisti ağırlamak isteyen Antalya’daki otelin de bu tip beklentileri karşılıyor olması ve karbon ayak izini belgelemesi gerekecek.
Sera tesirine neden olan gazlardan en kıymetlisi karbondioksit
Yeryüzünden ışıyan uzun dalgalı ışınların karbondioksit, metan ve su buharı üzere sera gazları tesiri ile tutulması dünyanın ısınmasına yol açıyor. Global iklim değişikliği nedenleri ortasında olan bu ısınmaya sera tesiri deniyor. Sera tesirine neden olan gazlardan en kıymetlisi ise karbondioksit. Elektrik üretimi için fosil yakıtlar kullanıldığında karbondioksit ortaya çıkıyor. Fosil yakıtların başında kömür, doğal gaz ve petrol geliyor. Karbon salımının en değerli nedeni ise elektrik üretimi. Güç kesimi içerisindeki elektrik üretimi kaynaklı CO2 emisyon pahası 116,76 Mton. 2019 yılında elektriğin yüzde 10,53’ü kömürden, yüzde 23,93’ü doğalgazdan, yüzde 16,49’u ise linyit ve farklı yakıtlardan elde edildi. Elektrik üretim heyeti gücünün yüzde 50,95’ini oluşturan bu süreçlerin tamamında karbon salımı ortaya çıkıyor.
EPDK’dan lisans alanların sayısı artıyor
Türkiye’nin elektrik üretimindeki yenilenebilir güç kaynaklarının hissesinin yüksek olmasının sevindirici olduğunu söyleyen Çağada Kırım, “Türkiye’de özel kesime açılan elektrik üretimi bölümünde bilhassa yenilenebilir güç kaynaklarına yönelik yürürlüğe konulan yasal düzenlemeler ve sağlanan teşviklerin de tesiriyle; Ocak 2019 prestijiyle hidroelektrik santral (HES) yapmak emeliyle 126 santralda 4.093 MW’lık, rüzgar santralı (RES) yapmak emeliyle 93 santralda 3.115 MW’lık, jeotermal santral (JES) yapmak maksadıyla da 7 santralda 199 MW’lık olmak üzere ek kapasite için Güç Piyasası Düzenleme Kurumundan (EPDK) lisans alındı. Bu bağlamda, Türkiye’deki rüzgar gücü şurası gücü 2016 yılında 5.751 MW’a, 2017 yılında 6.516 MW’a ve 2018 yılında da 7.005 MW’a ulaştı. Mevcut siyasetlerin devamı halinde, en süratli artış oranının hidrolik-dışı yenilenebilir güç kaynaklarında olacağı öngörülüyor. Bu kaynakların tüketiminin yıllık yüzde 2,22’lik artışlarla 2040 yılında (2017 yılına göre) yüzde 65,9 artacağı hesaplanıyor.” dedi.
Türkiye’de en büyük hisseye hidroelektrik sahip
Uluslararası Yenilenebilir Güç Ajansı’nın (IRENA) datalarına nazaran, Türkiye’de toplam yenilenebilir güç üretim kapasitesi 2010 yılında 17 bin 369 MW iken, 2019 yılında bu paha 44 bin 587 MW’a yükseldi. Türkiye’de yenilenebilir güçte en büyük hisseye hidroelektriğin sahip olduğunu açıklayan Kırım, “2019 yılı kapasite datalarına nazaran, Türkiye’de hidroelektrik kapasitesi 28 bin 503 MW, rüzgâr gücü 7 bin 591 MW, güneş gücü 5 bin 996 MW, biyoenerji 983 MW, biyogaz 534 MW ve jeotermal 1515 MW oldu.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
