İçinde bulunduğumuz yaz ayları gerek yolda gerekse tabiatta daha fazla vakit geçirilen devirler. Münasebetiyle küçük ya da büyük çok fazla kazayla karşı karşıya kalınabiliyor. Bu kazaları önlemek için birtakım kollayıcı tedbirler almanın ve birinci etapta hakikat uygulamaları yapmanın birtakım durumlarda hayati değer taşıdığını söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen yaz kazalarında yapılması gerekenlerle ilgili değerli açıklamalarda bulundu, pratik bilgiler aktardı…
KÜÇÜK KESİLERDE EVVEL SU VE SABUN
Yolculuk ya da tatil sırasında ortaya çıkabilecek küçük kesilerde öncelikle yaranın su ve sabunla temizlenmesi gerektiğini hatırlatan Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Acil Tıp kısmından Dr. Öğr. Üyesi M. Ferudun Çelikmen, açık yaraya katiyen alkollü dezenfektan kullanılmaması gerektiğini hatırlattı. Dr. Çelikmen kelamlarına şöyle devam etti: “Allollü dezenfektanlar el paklığında olduğu üzere kuru temizlikte kullanılabilir. Şayet elinizde varsa serum fizyolojik de yara paklığında kullanılabilir. Penetran dediğimiz, yani derinin içerisine giren dokuya saplanan yaralanmalarda ise kesinlikle tetanos aşısının yapılması değerli. Bu nedenle beş yılda bir tetanos aşısının yenilenmesi gerekli.”
ÇİVİ VE KIYMIK BATTIĞINDA EVVEL KÜÇÜK BİR BASKIYLA KANATMAK DOĞRU
Hemen her vakit başımıza gelebilecek çivi ya da kıymık batmaları bilhassa yaz aylarında yolda, yazlıkta ya da köyde çok daha fazla rastlanabilecek bir durum. Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen bu durumda da oluşabilecek meselelerin önüne geçilmesinde asıl değerli noktanın tetanoz aşısının yapılması olduğunu belirterek şunları anlattı: “Topraktaki diken, çivi yahut kıymık, hepsinde tetanos riski var. O yüzden aşı olmak birinci kural. Onun dışında yarada kanamanın olması yanlışsız bir yaklaşım. Yaradaki bakteriler oksijenli ortamda yaşayamayacağı için beden bu noktaya kanla oksijen gönderir. Münasebetiyle birçoğumuzun yaptığı üzere batık olan bu bölgeyi çok az bir ölçü kanatmak gerçek bir yaklaşım. Akabinde su ve sabunla yıkanmalı. Şayet yanınızda varsa sargı bezi varsa kanayan yaraya bastırılmalı ve sonrasında elastik bandajla sarılmalı. Daha küçük kesilerde de elle bastırıp kalp hizasından üst kaldırmak kanamayı zorlaştırır.”
DÜŞMENİN DE YANLIŞSIZ FORMU VAR!
Kaza denince birinci akla gelen düşmeler. Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen bilhassa çocuk ve yaşlıların gayrı ihtiyarı formda düşerken kollarını öne koymalarından ötürü ön kol kemiklerinde kırıkların sık görüldüğünü belirterek, “Aslında düşmenin de yanlışsız formu vardır ki bunu paraşütle atlayanlar çok uygun bilir. Yan dönüp bu türlü popo üzeri düşmek gerekir lakin bu biraz zordur” dedi. Yaşanan kazada muhtemel bir kırık durumunda nasıl yaklaşılması gerektiği konusunda ise şunları anlattı:
“Kırık kuşkusu doğuracak birtakım belirtiler vardır. Çok şiddetli ağrı, o bölgede şişlik, hissizlik ve bazen de morluk kıymetli belirtilerdir. Kırık durumunda kemikler bıçak üzere sonları kesebileceğinden bunu denetim etmek için de parmak ucundaki motor hareketlerine bakmak gerekir. Lakin tüm kırıklarda en kıymetli nokta birinci yardımdır. Kırık kuşkusu olan yer komşu iki eklem ortasında oynamaz hale getirilmeli. Kolda ki kırıklarda dirsek ve el bileği ortası oynamayacak hale getirilmeli. Sabitlemek için mukavva bir tahlil olabilir. Mukavva ile sarıp gövdeye, kalp hizasında olacak formda sabitlenmeli. Şayet mümkünse streç sinema de hayli uygun bir tahlil oluyor. Kol sabitlenir sabitlenmez de kesinlikle bir ortopedi uzmanına başvurulmalı.”
YANIKLARDA EVVEL HAVAYLA TEMAS KESİLMELİ
Yanıklarda birinci yardımın yanı sıra öncelikle riskin minimize edilmesi için kesinlikle esirgeyici tedbirlerin alınması ve hazırlıkların da evvelden yapılması gerektiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen,
“Parlayıcı, alevi çarçabuk yüze, göze ya da kollara iletecek hususlarla ateş yakılmamalı. Penzin, tiner üzere çok parlayan materyallere ateşe yaklaşmamalı bu gereçleri ateş yakmak için kullanmamalı. Bu formda yüzü, saçları tutuşmuş çok önemli yanıklarla karşılaşıyoruz. Değerli olan nokta ateş yakmayı bilmek ve gerekli tedbirleri almaktır.”
Olası bir yangın sırasında da yapılacak birinci şeyin alevin havayla temasını kesmek diyen Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen “Aynı anda yanık bölgeye de ıslak bir havlu örtülebilir. Ya da tekrar pak su döküp örtülmeli” dedi.
SICAK ÇARPMASI DURUMUNDA EVVEL KAYBEDİLEN SU YERİNE KONMALI
Yaz aylarında, çok sıkça karşılaşılan durumlardan biri de güneş yanıkları ve sıcak çarpması. Bu noktada terleme sisteminin bloke edilmemesinin çok değerli olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Çelikmen şunları anlattı:
“Özellikle güneş altında bulunulması gerektiği durumlarda ya da tabiat yürüyüşleri sırasında koyu renk giysiler tercih edilmemeli. Terleme yoluyla ısı kaybını desteklemek için kesinlikle yanınızda su bulundurulmalı ve içilmeli. Kâfi su alınmadığı takdirde beden kendi iç ısısını artırmaya başlıyor. Ve buna bağlı olarak da başlangıçta halsizlik, yorgunluk ortaya çıkabiliyor. Güneş çarpması durumunda birinci yapılacak şey ise ısı kaynağı olan güneşten uzaklaşmaktır. Mümkünse duş alınabilir, üstündeki giysiler nemlendirilebilir ya da ateşi düşürürken yapıldığı üzere koltuk altı üzere büyük damarların geçtiği yerlere ıslak kompres uygulanabilir. Ağızdan da soğuk olmayan ılık sıvılar verilmeli.”
GÜNEŞ CEVAPLARINA YOĞURT SÜRMEYİN
Cildin durumuna nazaran farklı derecelerde güneş yanıkları oluşabildiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen, “Genelde birinci derece yanıkları güneş yanığı olarak tanımlanır. Deride çok önemli kızarıklık ve sızlama ile kendini muhakkak eder. Bu türlü bir durumda yapılacak en gerçek şey cildi nemli tutmak gerekiyor. Sık duş almak ve duştan sonra da nemli kalmasını sağlayacak nemlendirici kremler sürülebilir. Güneş yanıklarında katiyen yoğurt ya da diş macunu üzere unsurlar sürülmemeli. Bunlar ciltte bakteri üremesine nede oluyor ve derideki tamir sürecini geciktiriyor.”
YOLCULUĞA UYKUSUZ ÇIKMAYIN, CEP TELEFONUNUZU ELİNİZDEN BIRAKIN!
Özellikle uzun seyahatlere çıkarken dinlenmiş olmak ve uykusuz olmamanın çok değerli olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Ferudun Çelikmen şunları anlattı:
“Tatil dönemiyle birlikte uzun seyahatler daha artıyor. Hasebiyle trafik kazalarının da sayısı artıyor. Bunu önlemek için yapılacakların başında uykusuz araba kullanmamak geliyor. Bizim biyoritmimiz gece uykuya dönüm olduğu için mümkün olduğunca gündüz seyahati tercih edilmeli. Bir öbür değerli nokta da cep telefonları. Hayatımızın vazgeçilmesi olan cep telefonlarından araba kullanırken uzaklaşmak gerekli. Cep telefonuyla konuşmak, hoparlörden bile olsa çok dikkat dağıtıcı bir öge ve kazaların en kıymetli nedenlerinden biri.”
TRAFİK KAZASI SONRASINDA YARALIYI YERİNDEN OYNATMAYIN
Trafik kazaları sonrasında yapılan en kıymetli yanılgılardan birinin yaralıları bulundukları yerden çıkarmak olduğunu hatırlatan Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Acil Tıp kısmından Dr. Öğr. Üyesi M. Ferudun Çelikmen, “Eğer araç yanmıyorsa, kar kış şartlarında zincirleme kazalara hamile değilse araç içindeki yaralılar hiçbir biçimde ellenmemeli. Mümkün olduğunca süratli 112 aranarak profesyonellerin gelmesi beklenmeli. Ki bu hususta ülkemiz çok âlâ bir noktaya ulaştı. Ambulansların ve grupların sayısı arttı. Fakat istisnai durumlar var ve kesinlikle yaralının çıkarılması gerekiyorsa da baş ve boyun korunarak çıkarılmaya çalışılmalı. Çok kolay travma boyunlukları var, bu boyunluklar otomobilde bulundurulmaya çalışılmalı. Bir kaza durumunda da çarçabuk kullanılabilir. Burada asıl değerli nokta başın ve boynun sabitlenmesi ve sağa sola sallanma hareketi olmasın. Hiçbir şey yoksa yanınızdaki giysilerle, rulo, havlu gibisi gereçlerle boynun etrafını destekleyebilirsiniz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
