Pandemi gündeminde güçlü bağışıklık için süt tüketiminin değerine dikkat çeken uzmanlar, hijyen ve besin güvenliği açısından da tüketicilerin, içeriği tam bilinmeyen, açıkta satılan sütler yerine ambalajlı süt tercih etmelerini öneriyor.
Yapılan araştırmalar Türkiye’de süt içme oranlarının Avrupa ülkelerine nazaran epeyce düşük olduğunu, Türk halkının Avrupa ülkelerinin neredeyse dörtte biri kadar süt içtiğini ortaya koyuyor. Kişi başı yıllık ortalama süt tüketiminin 276 litre olduğu Türkiye’de bu oranın 39,7 litrelik kısmını içme sütü, geri kalanını ise süt eserleri oluşturuyor. Süt tüketiminin AB ülkelerinde kişi başı 310 litre iken, ABD’de ise kişi başı yıllık ortalama 278 litre civarında olduğu görülüyor.
Sütün hayatın her evresinde kıymetli olduğunu vurgulayan Nuh Naci Yazgan Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. Neriman İnanç,sütün içeriğinde bulunan 40’tan fazla besin öğesinin savunma sistemini oluşturan hücrelerin âlâ çalışmasını sağlayarak, bedenin bağışıklık sistemine olumlu tesiri olduğuna dikkat çekiyor. İnanç, her gün tertipli olarak içilen iki bardak sütün çocuk ve yetişkinlerin günlük mineral gereksiniminin tamamını karşılayabildiğini tabir ediyor.
Süt tüketmeniz için 11 neden:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: İçerdiği 40’ın üzerinde besin öğesiyle süt, bilhassa mevsim değişimi sonucu bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla sıkça görülen teneffüs yolu enfeksiyonları, grip ve soğuk algınlığı üzere pek çok rahatsızlığa karşı doğal bir kollayıcıdır.
- Süt son derece kıymetli bir protein kaynağı: 1 litre süt 32 gram protein içerir. Sütte bulunan proteinler; hücre ve dokuların oluşmasında, saç ve tırnakların gelişmesinde kıymetli rol oynar, büyüme ve gelişmeye büyük ölçüde katkı sağlar, kasların sağlıklı gelişmesine ve çalışmasına yardımcı olur.
- Vücutta kaybedilen suyu yerine koyuyor: Süt rehidrasyonu, yani bedende kaybedilen suyun yine yerine konmasını sağlayan çok ölçüde su molekülünden meydana gelir.
- Kemik gelişimini sağlar, osteoporozu maniler: Süt, kemiklerin güçlenmesi ve kemik sıhhatinin korunması için gerekli olan kalsiyum deposudur. Günde 2 bardak süt tüketmek, osteoporozu engellemeye yardımcı olur.
- Kalp hastalıklarından korur: Süt ve süt eserleri, kan yağlarının ve kan basıncının düşürülmesinde tesirli olan protein, kalsiyum, fosfor üzere pek çok besin öğesine sahiptir. Günlük tertipli kullanıldığında koroner kalp hastalıklarına karşı kollayıcı ve hipertansiyonu dengeleyici rol oynar.
- Gebelikte mineral kaybını önler: Gebelik boyunca annelerin bedeninde azalan mineraller, günde 2 bardak süt ile karşılanabilir.
- Dişleri korur: İçerdiği yüksek ölçüde kalsiyum ve fosfor ile süt, asitli ve şekerli yiyeceklerin yarattığı mikroorganizmalarla savaşarak dişlerde oluşabilecek çürükleri maniler.
- Cildi güzelleştirir: İçerdiği vitamin ve mineraller sayesinde akne ve cilt inflamasyonu riskini azaltarak cilt sıhhatini korur.
- Kilo alımını önler: Glisemik indeksi yüksek besinlerden olan süt, günde 2 bardak tüketildiğinde tokluk hissini artırarak fazla kilo almayı mahzurlar.
- Enerji verir: Kâfi ve istikrarlı beslenebilmek için gereksinim duyduğumuz besin kümeleri içinde sırf süt, güç oluşumunda tesirli olan karbonhidrat, protein ve yağı bir ortada içerir.
- Okuldaki başarıyı artırır: İçerdiği B12 vitamini hudut sistemi ve hudutlar ortası iletimini olumlu istikamette etkileyip çocukların algı ve öğrenme kapasitelerini artırırken, çinko ve tirozin de bilişsel gelişim, dikkat, aktivite, davranış ve motor gelişimini olumlu tarafta tesirler.
Güvenli süt ile ilgili ipuçları
Ankara Üniversitesi Besin Güvenliği Enstitüsü Genel Müdür Yardımcısı Prof. Dr. U. Tansel Şireli, gündelik hayatta inançlı süt tüketimi ile ilgili olarak şu ikazlarda bulundu: “Dünya Sıhhat Örgütü’nün besinler için sunduğu tekliflere kesinlikle uyulması gerekiyor. Açıkta satılan peynir, süt, yoğurt, çiğ et, zerzevat ve meyveler ile öteki besinler için bulaşmayı önleyici temel hijyen önlemleri uygulanmalıdır. Açıkta satılan ve sağım ve saklama şartları belirli olmayan sokak sütlerinden kesinlikle uzak durulmalıdır. Sütler için bilhassa ısıl süreç uygulanmış pastörize yahut UHT sütler tercih edilmesi gerekiyor.”
Açıkta satılan sütün ve bu sütten yapılan eserlerin insan sıhhati açısından taşıdığı riskler ve ambalajlı süt tüketimi konusunda teklifler ise şöyle sıralanıyor:
- Doğrudan sütçü güğümünden bir bidona yahut plastik torbaya dökülerek açıkta satılan sütün, ziyanlı bakteri ve katkı unsurlarını içerme mümkünlüğü bulunur.
- Steril olmayan ortamlarda sağım yapılarak elde edilen çiğ süt; sıcak hava ve güneş nedeniyle süratli bozulacağı için, tüketiciye ulaşana kadar dayanması hedefiyle ek katkı unsurlarına maruz kalabilir.
- Sütü meskende kaynatmak onu sağlıklı hale getirmez zira meskendeki imkanlarla kaynatıldığı sıcaklık, tüm bakteri ve mikroorganizmaları yok edecek kadar yüksek değildir. Ayrıyeten birkaç dakika boyunca kaynamış sütün besleyici içeriğinde de kayıplar olur.
- Ultra-yüksek sıcaklıkta sürece (UHT), sütün 135-140 Santigrat derece aralığında, 4 saniye müddetle ısıtıldığı bir teknolojidir. Bakterileri yok eden bu süreç, besin kıymetlerine tesir etmeden, takiben süratlice soğutularak devam ettirilir. Bu süreç, sütün kirlenmesini önleyecek halde kapalı ve steril bir ortamda gerçekleştirilir.
- Süt paketi açıldıktan sonra buzdolabında saklanmalı ve üç gün içinde tüketilmelidir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
