Beslenmeyle ilgili glüten alerjisi üzere yeni tabirler ortaya çıktığını aktaran Prof. Dr. Sinan Canan, “Yiyecek bolluğumuzu bu tip tabirlere indirgeyerek seçici ve sağlıklı besleniyormuşuz üzere geliyor. Lakin vücudun neye muhtaçlığı olduğunu bilemiyoruz. Tahminen o seçtiğiniz şey size âlâ gelmiyor, tahminen uzun vadede sorun çıkarıyor. Bugün kent beşerinin en büyük sorunu biyolojik manada işsiz olmasıdır.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Nöropazarlama Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Sinan Canan, günümüzde beslenmeye ait çarpıcı değerlendirmelerde bulundu.
“Yeme ayarlarını bozan bir kültürde yetişebiliyoruz”
Yemek yeme kültürüne dair görüşlerini lisana getiren Prof. Dr. Sinan Canan, “Ben bir vakitler sıkıntı doyanlardandım. Yıllar sonra mesleğim gereği bunun sebebini öğrenme bahtı buldum ve kabahatin tamamının bende olmadığını anladım. Maalesef yeme ayarlarını çok fazla bozan bir kültürde yetişebiliyoruz. Gerilimden yeme dediğimiz sorun toplumda çok yaygın. Bize beslenmemiz için lezzet duyusu verilmiş. Tat ve koku bir arada lezzeti ortaya çıkarıyor. Bu o kadar cazibeli bir duyu ki tabiatta yiyeceğin çok az olduğu periyotlarda cetlerimiz, bu sayede her yeri deşip yiyecek bulmuşlar. Artık ise bazen dolabımızda iki, üç ay yetecek kadar yiyecek oluyor. Bu çok önemli bir dert zira baş hala eski günlerdeki avcı toplayıcı üzere çalışıyor. Devamlı bir iştah halindeyiz. Daima yiyecek yemeğimiz var lakin beynimizin ilkel kısmı oradaki yemeğin yarın da olacağına ikna olmuyor ve elindekinin hepsini yemek istiyor.” diye konuştu.
“Birçok insan yemek için yaşar hale geldi”
Lezzetin beynimizi sakinleştiren bir tesiri olduğunu belirten Prof. Dr. Sinan Canan, “Hıncımızı bir yerden çıkartmaya çalışıyoruz üzere. Bunu bir pil ve kota üzere düşünebiliriz. İnsanın muhakkak bir doyuma muhtaçlığı var. Mesela ismi sanı bilinen önderler, bilim insanları, felsefecileri düşünelim. Hepsinin ortak noktalarından biri yemeyle, içmeyle çok alakalarının olmaması. Bir şeyler atıştırıp işlerine dönüyorlar. Zira doyum başlıyor. Türkiye’de nörolu alanlar pek fazla bilinmiyor fakat şu anda neredeyse her şeyin başında nöro olan bir alan var. Bunların hepsi, beyin bilimlerinin bu alanlara dair söylediği çok fazla şey olduğu için mecburen ortaya çıktı. Birisi oturup da nörogastronomi yapayım diye düşünmüyor. Bu ortaya çıkıyor. Bugün insanların büyük bir çoğunluğu, bilhassa gelişmiş ülkelerdeki beşerler yemiyorlar, beslenmiyorlar. Yiyecek bağımlıları, bağımlı oldukları şeyin peşinde ömür geçiyorlar. Birçok insan yemek için yaşar hale geldi. Hâlbuki yaşamak için yememiz lazım.” tabirlerinde bulundu.
“Tat duyusu ile gereğince karşılaşılmazsa duyunun çözünürlüğü düşer”
Beyindeki bağımlılık düzeneğini anlamak gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Sinan Canan, “Tabii yalnızca bağımlılık düzeneğini anlayarak şekere, soslara niçin bu kadar aşk duyduğumuzu bilemeyiz. Onun içine bir de tarihî, evrimsel kısmı eklemeliyiz. Paketlerce yiyip doyamıyorsunuz. Çok olağan. Estetik algı, lezzet algısı hatta dokunma duyusunun çözünürlüğü bile erken periyotta ne ile karşılaştığınızla şekilleniyor. İnsan estetik tecrübeye maruz kalmazsa, estetiği gelişmiyor. Gereğince tat duyusu ile karşılaşılmazsa tat duyusunun çözünürlüğü düşük oluyor. Hasebiyle artık insanın yaptığına yemek yemek, hayvanın yaptığına beslenmek diyoruz. Bu durum insanın her devranda olan şımarıklığının bugünkü yansıması.” dedi.
“Şehir beşerinin en büyük sorunu biyolojik manada işsiz olmasıdır”
Beslenmeyle ilgili yeni tabirler ortaya çıktığını da tabir eden Prof. Dr. Sinan Canan, “Glüteni duyduk, glüten alerjisi diye bir şey fark ettik. Bunlar çok modül kesim bilgiler. Hâlbuki insan dediğimiz organizma 300 bin yıldır burada, canlılık 3.5 milyar yıldır devam ediyor. Artık yiyecek bolluğumuzu bu tip tabirlere indirgeyerek seçici ve sağlıklı besleniyormuşuz üzere geliyor. Lakin vücudun neye gereksinimi olduğunu bilemiyoruz. Tahminen o seçtiğiniz şey size düzgün gelmiyor, tahminen uzun vadede sorun çıkarıyor. Bugün kent beşerinin en büyük sorunu biyolojik manada işsiz olmasıdır. Doğduğumuzdan beri aslan kovalamadı, açlıktan ölme riski yaşamadık, hava şartları değişince öleceğiz diye korkmadık. Bunlar bizim atalarımızın her günkü dertleriydi. Artık bunlar olmayınca glütene, nişastaya, yoğurda bir şeye kafayı takayım diyoruz. Bu türlü şeyleri kaygı ediniyoruz. İnsanın diyetine baktığınızda, prestonojik devirlerde uzun müddet ağaç kökü bile yediklerini görüyoruz. Biz onu bir formda hallediyoruz. Ufak tefek şeyleri bu türlü ayırt ederek yemenin sıhhatle değil, takıntıyla alakası var. Günümüz aslında çeşitlilik açısından yeni üretimler, bileşikler açısından çok güçlü. Ancak biz tabiatın ve kendi hislerimizin, dürtülerimizin eşliğinde oluşturabileceğimiz sanatsal oluşumlar yerine üç kuruşluk bilgimizin kombinasyonlarına güveniyoruz.” diyerek konuşmasını sürdürdü.
“Ekmek yemeden doymam kelamı bağımlılık ifadesidir…”
“Ben ekmek yemeden doymam kelamı bir bağımlılık ifadesidir” diyen Prof. Dr. Sinan Canan, “Bu karbonhidrat bağımlılığıdır. Mesela ben Brüksel lahanası yemeden doymam diyen kimse yok. Zira o bağımlılık yapmaz, öbürü bağımlılık yapar. Bunu gördüğümüz vakit bağımlılık döngüsünden çıkıp hadiseyi biraz insani bir boyuta taşıyalım. Bu ortada bunu evvel kendime söylüyorum. Ben de çok makûs beslenirdim artık yavaş yavaş arkadaşlardan öğreniyorum. Bu işlerle ilgili ‘Yaratıcı Tür’ diye bir kitap var. Onu okurken aydınlanma yaşadım. Televizyonda belgeseli de var. Kitabın daha birinci kısmında, girişte diyor ki, ‘Bütün canlılar yer. Yere döküleni yer, bir şeye doldurur yer lakin insan sofra hazırlar. Prezantasyon yapar.’ O sırada tabağıma bulamaç üzere şey doldurduğumu ve onu kaşıklayıp kitaba baktığımı fark ettim. Bir baktım adam benden bahsediyor. O günden sonra dedim ki ‘Bu yemeğe itina gösterilecek.’ Zira yemeğin yalnızca yutulması değil, hazırlanması da kıymetli. Öbür türlüsünü yalnızca yutuyoruz.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
