Mide bulantısı, bedenin farklı bölgerinden gelen ihtarlar sonucunda kusma hissiyle birlikte ortaya çıkıyor. Çoklukla bir sorunun belirtisi olan mide bulantısı, kusma hissiyle birleştiğinde kişinin günlük ömrünü zorlaştırıyor. Bu sorundan kısa müddette kurtulmak için bulantının kaynağının belirlenmesi ve buna yönelik tedbirler alınması gerekiyor. Memorial Kayseri Hastanesi Gastroentereloji Bölümü’nden Doç. Dr. Mustafa Kaplan, mide bulantısı hakkında bilgi verdi.
Bulantının nedeni her vakit mide olmayabilir
Mide bölgesindeki rahatsızlıkla bir arada kusma hissinin oluşmasına mide bulantısı ismi verilmektedir. Yetişkinlerin nerdeyse yarısı her yıl 1 kez bulantı şikayetiyle karşı karşıya kalmaktadır. Bulantının nedeni her vakit mide kaynaklı olmayabilir.
Mide bulantısının kaynağının belirlenmesi önemli!
- Gastroözofagal reflü hastalığı mide içeriğinin geri gelmesine sebep olarak midede yanma ve bulantı hissi yapabilir.
- Bakteri ve virüsler mideyi etkileyerek bulantıya yol açabilir. Besin kaynaklı bakteriler besin zehirlenmesine sebep olup bulantı yapabilir.
- Başta kanser hastalarında kullanılan kemoterapi ilaçları olmak üzere çok sayıda ilaç bulantı nedenidir.
- Hareket hastalığı ve deniz tutması olanlarda, beyne iletilen bildirilerin duyularla senkronize olmaması mide bulantısı, baş dönmesi yahut kusmaya neden olabilir.
- Yoğun ağrı, bulantı semptomlarına katkıda bulunabilir. Bilhassa pankreatit, safra kesesi ve böbrek taşları üzere ağrılı durumlar bulantının nedenidir.
- Baharatlı yahut yüksek yağlı yiyecekler üzere belli yiyecekleri çok yemek mideyi bozabilir ve mide bulantısına neden olabilir. Alerjiniz olan yiyecekleri yemek de mide bulantısına neden olabilir.
- Midede yahut ince bağırsaktaki ülserler yahut yaralar mide bulantısına yol açabilir. Yemek yediğinizde, ülser yanma hissine ve ani mide bulantısına neden olabilir.
- Vertigo yani kulak kristallerin oynaması ve kulak enfeksiyonları bulantı-kusma yahut baş dönmesi yapabilir.
- Bağırsak tıkanıklığı yani ileus, kalp krizi, menenjit, migren, karaciğer yetmezliği yahut karaciğer kanseri olanlarda bulantı birinci bulgulardan olabilir.
Mide bulantısıyla birlikte bu belirtiler varsa ciddiye alın
Mide bulantısı; ezici göğüs ağrısı, ağır bir baş ağrısı, çene ağrısı, terleme yahut sol kolda ağrı üzere kalp krizi semptomları eşlik ediyorsa derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Boyun tutulması, ense sertliği, nefes almada zorluk ya da şuur değişikliği ile birlikte ortaya çıkan mide bulantısında ise menenjit-beyin kanaması durumu sözkonusu olabilmektedir. Öte yandan, zehirli bir unsur solunduğundan ya da yutulduğundan kuşku edilirse acil tıbbi yardım gerekir. Mide bulantısı nedeniyle 12 saatten fazla yeme ve içme olmadıysa mutlaka uzman hekimden görüş alınmalıdır. Ayrıyeten şiddetli karın ağrısı yahut kramp, bulanık görme, yüksek ateş ve boyun tutulması, baş dönmesi, çok susuzluk, zayıflık, seyrek-koyu idrara çıkma varsa dikkatli olunmalı ve vakit kaybetmeden bir sıhhat kurumuna gidilmelidir.
Bu teklifler mide bulantısını azaltıyor
- Araçların ön koltuğunda oturmak hareket hastalığını hafiflettiği için bulantı oluşmayabilir.
- Hareket hastalığına, bir antihistaminik olan dramamin üzere ilaçlar yahut deniz tutmasını hafifletmek için skopolamin içeren bantlar yardımcı olabilir.
- Mide bulantısının altında yatan nedeni gidermek için ilaç kullanmak yardımcı olabilir. Reflü için mide koruyucular yahut baş ağrısı için ağrı kesiciler alınabilir.
- Vücudun susuz kalmaması için gerekli sıvı dayanağı almak mide bulantısının oluşturabileceği komplikasyonları azaltır. Su yahut elektrolit içeren sıvılardan, sık yudumlar almak uygun gelir.
- Yiyecekleri tekrar yemeye başladığınızda, mideniz sakinleşene kadar BRAT diyetine (muz, pirinç, elma püresi ve kızarmış ekmek) bağlı kalmanız yararlı olacaktır.
- Yemeklerden sonra ağır fizikî aktiviteden kaçınmak da mide bulantısını en aza indirebilir.
- Baharatlı yahut yüksek yağlı yiyeceklerden kaçınmak bulantıyı engelleyebilir.
- Boş bir mide ya da güçlü kokulu yiyecekler mide bulantısını tetikleyebilir yahut daha da kötüleştirebilir. Bulantıya neden olma mümkünlüğü daha düşük olan besinlerden olan kraker, kızarmış ekmek üzere kolay yiyecekler bulantıya yeterli gelebilir.
- Yemek kokuları mide bulantısını tetikleyebilir. Bu nedenle, dondurma, jöle, soğutulmuş meyveler üzere daha az koku üreten soğuk besinler tüketilerek bulantının oluşması engellenebilir.
- Protein açısından varlıklı yemekler, mide bulantısını azaltmada yüksek karbonhidratlı yahut yüksek yağlı yemeklerden daha üstündür. Protein, gastrin salgısını artırarak mide aktivitesini olağanlaştırmaya yardımcı olabilir. Kafeinsiz çay yahut taze meyve dilimleri ile su içmeyi deneyin.
- Yemek pişirirken ve hazırlarken gelen koku mide bulantısını artırabilir. Mümkünse mutfakta uzun müddet kalınmamalıdır.
- Mide bulantısı ve kusma, ağzınızda güzel olmayan bir tat bırakabilir ve bu da yemek yemenizi engelleyebilir. Bunun için dişlerinizi nizamlı olarak fırçalayın.
- Çok tatlı, baharatlı, güçlü kokusu olan yiyecekler ile alkol ve kafeinden uzak durun.
- Migren ataklarını tetikleyebilen titreyen ışıklı ortamlar, ısı ve nem ile deniz seyahatleri, parfüm ve yemek kokuları üzere güçlü kokulu ortamlarda bulunmayın.
- Kızartılmış yiyecekler, peynir ve süt üzere süt eserleri, et ve lifli besinler tüketmeyin.
- Düz yattığınızda reflü artar, mide bulantısı ve genel rahatsızlık hissini artırabilir. Mideyi sıkıştırmak yani sıkmak fazla hareket bulantıyı arttırır. Onun için az hareket, dik durma ve karnı sıkıştıracak durumlardan uzak durmak yararlı olabilmektedir. Yemekten sonra en az 30 dakika uzanmaktan kaçının, zira bu durum mideye baskı uygulayarak mide bulantısını daha da kötüleştirebilir.
- Kapalı ortamlarda pencere açmak yahut bir vantilatörün önüne otururak beklemek âlâ gelebilir. Pak hava, birçok beşerde mide bulantısı semptomlarını hafifmektedir.
- Boynun ardına yerleştirilen yatıştırıcı, serin bir kompres mide bulantısını hafifletmeye yardımcı olabilir. Mide bulantısında meydana gelen beden ısısındaki artışı mahzurlar.
- Bulantı semptomlarını hafifletmek için bedenin makul bölgelerine baskı uygulanabilir. Bileğin iç kısmı üzere. Basınç noktasına dairesel hareketlerle birkaç dakika bastırmak bulantıyı hafifletecektir.
- Meditasyon ve derin nefes alma birçok probleme yeterli gelmektedir. Burnunuzdan yavaşça nefes alın, nefesinizi üç saniye tutun ve yavaşça nefes verin.
- Papatya çayı mide bulantısına uygun gelmektedir. Mide bulantınız olduğunda uyumanıza yardımcı olabilecek yatıştırıcı bir tesire sahiptir.
- Sitrik asit içeren limon, sindirime yardımcı olduğu ve mideyi yatıştırdığı bilinmektedir. Suya sıkılmış limon suyunu yudumlayarak gün içinde içmek faydalı olabilir. Mide bulantısı kabızlıktan kaynaklanıyorsa limonlu ılık su içmek bağırsaklarınızı uyarabilir.
- Zencefil, mide bulantısı için tartışmasız en tanınan konut ilacıdır. Taze zencefil kökü demlenerek içilebilir.
- Nane yağının kemoterapi tedavisine bağlı mide bulantısıyla uğraşta inançlı ve tesirli bir yol olduğu bilinmektedir. Nane kapsülü alınabilir yahut nane çayı denenebilir.
- Hamilelikle bağlantılı mide bulantısı için bir tedavi olarak B-6 vitamini (piridoksin) ve antihistamin doksilamin kombinasyonu araştırmalar sonucunda onaylanmıştır. B-6 vitamini günde 30- 100 miligram ortasında, 1 ila 3’e bölünmüş dozlarda 3 haftaya kadar alınabilir. Bununla birlikte, çok fazla B-6 vitamini alınması mide bulantısı şikayetlerini kötüleştirebilir. Olağandışı kalp ritmi, karıncalanma, kas tonusunda azalma üzere önemli yan tesirlere de neden olabilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
