Amerika’da her 8 bayandan 1’i, Türkiye’de ise her 12 bayandan 1’i göğüs kanserine yakalanıyor. Hiç doğum yapmamak ya da geç doğum yapmak göğüs kanseri için risk oluştururken; tiroid ile ilgili rahatsızlığı bulunan bayanlarda göğüs kanseri görülme oranı daha yüksek olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Göğüs Merkezi’nden Genel Cerrahi UzmanıDoç. Dr. Fatih Levent Balcı, göğüs kanseri hakkında değerli bilgiler verdi.
Meme dokusunda ortaya çıkan ve yayılma özelliği gösteren göğüs kanseri, bayanlarda en sık görülen kanser çeşidi olup, bayan kanserlerinin üçte birinden fazlasını oluşturmaktadır. Bayanlardaki kanserlerin tümünün yüzde 33’ünden ve kanserle bağlı ölümlerin yüzde 20’sinden sorumludur. Göğüs kanseri erken periyotta yakalandığında yüzde 95’e yakın oranda muvaffakiyet ile tedavi edilebilmektedir. Günümüzde meme kanserinde tarama sistemlerinde farkındalığın artmasıyla erken teşhis talihi yükselmiştir.
Ayna karşısında muayene çok önemli
Genelde göğüste ele gelen kitle kanseri düşündürtse de, her ele gelen kitle kanser manasına gelmemektedir. Bayanların öncelikle ayda birayna karşısında rutin göğüs muayenelerini yapmaları gerekmektedir. Bu muayenede öncelikle iki kol yan tarafta olacak biçimde göğüs aynadan gözlemlenir. Sonrasında kollar üst kaldırılıp eller başın üzerine konulur ve başa bastırılarak göğüs kasları kasılır; bu halde göğüsler gözlenir. Daha sonra her iki el kalça bölgesine bastırılır, omuzlar ve dirsekler öne alınıp göğüsler gözle izlenir. Bir sonraki etapta ise elle göğüs muayenesi yapılır. Burada da sağ göğüs sol elle ve sol göğüs sağ elle muayene edilir. Sol kol üst kaldırılır ve sağ elin 2, 3 ve 4. parmaklarının iç yüzleri ile sol göğüs üzerinde daireler çizecek halde dikkatli ve yavaş olarak muayene edilir, ayrıyeten sol koltuk altı denetim edilir. Bu basamakta göğüs ucundan akıntı gelip gelmediğine bakılır. Birebir süreç öbür göğüs için de uygulanır. Şayet ayna karşısında olağan dışı bir durum görülürse çabucak bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
Bu belirtilere dikkat!
Meme kanserinin belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Memede ele gelen ağrılı ya da ağrısız, sert yapılı, kısıtlı hareket edebilen ya da yerinden oynamayan, vakitle büyüyebilen yapıda olan şişlik
- İki göğüs boyutunun manalı biçimde farklı olması
- Memede biçim değişikliği
- Meme başı etrafında renk, biçim değişikliği, içe çökme, göğüs ucunda istikamet değiştirme
- Meme başında çatlak, yara ya da kabuklanma oluşumu
- Memede portakal kabuğu görünümü
- Meme cildinde kızarıklık, morarma
- Meme başından gelen kanlı ya da kansız akıntı
- Koltukaltında hissedilen, ele gelebilen şişlik
Memedeki sütü boşaltmamak kanser yapar mı?
Toplum ortasında emzirme periyodunda göğsün tam boşalmaması ileri periyotta göğüs kanserine neden olduğu istikametinde bir algı bulunmaktadır. Fakat bu hakikat bir algı değildir. Göğüs kanserinde risk faktörleri bayan olmak, geç doğum yapmak ya da hiç doğum yapmamak, ailede göğüs kanseri hikayesi olması, sedanter ömür, kilo denetiminin olmaması halinde sıralanabilir. Bunun yanında öbür risk faktörleri şöyle sayılabilir:
- BRCA1 olumluluğu olan bir bayanda hayat uzunluğu göğüs kanserine yahut yumurtalık kanserine yakalanma riski yüksektir
- Ergenlik çağında göğüs gelişimi sırasında radyasyona maruz kalma, bu bölgedeki dokuların tahrip olmasına yol açtığı için göğüs kanseri riski yükselir
- Östrojen hormonuna maruz kalınan süredeki artış da göğüs kanseri riskleri arasındadır
- Aşırıalkol tüketimi ve alkol tüketimi mühleti de risk oluşturabilir
- Yağ içeriği yüksek yiyeceklerle beslenme de göğüs kanseri gelişiminde risk faktörü oluşturur.
- Bel etrafı genişliği de göğüs kanseri açısından riskler ortasında sayılabilir
Rutin denetimler çok önemli
15-85 yaşlarındaki her bayan göğüs kanseri için risk taşımaktadır. 20- 30 yaş ortasında her bayanın rutin ayna karşısında göğüs muayenesi yapması gerekir. 30 yaş üstünde de ele gelen kitle olsun ya da olmasın, ağrı, fibrokist üzere şikayetleri olanların senede bir sefer genel cerrahi uzmanına gidip muayene olmasında yarar vardır. 40 yaş üstünde ise bu görüntüleme tetkiklerine mamografi eklenmelidir. Fakat ailede birinci derece akrabaların (anne, kız kardeş, erkek kardeş) birinde göğüs kanseri hikayesi varsa mamografi 40 yaş altında da önerilmektedir. Bunun yanında 40 yaş altındaki genç bireylerde genelde olduğu üzere göğüs şayet sert ve ağırsa bu hastalarda kontrastlı göğüs MR’ı önerilir.
Meme kaybı olmadan cerrahi tedavi
Meme kanseri tedavisinde öncelik göğsün korunmasına yönelik tedavisi ve uygulamalardır. Erken evrede (küçük etraf dokulara metastaz yapmamış) yakalanan göğüs kanserinde göğüs kaybı olmadan, pak cerrahi hudutla yalnızca kitle çıkarılır. BRCA testi olumlu olan, aile kıssası olumlu yahut göğsünde birden çok odakta göğüs kanseri (multisentrik göğüs kanseri) olan kanserlerde, göğüs içi boşaltılırken, içerisi silikon ile doldurulup, göğüs cildi ve göğüs başındaki doğal manzara korunarak cerrahi tedavi uygulanır. Bunun dışında genel manada tedavide iki seçenek öne çıkar. Göğüsteki kitlesi küçük olan, koltuk altı lenf nodlarına kanser yayılımı olmamış hastalarda evvel cerrahi, sonra kemoterapi, radyoterapi ve hormonoterapi (10 sene boyunca östroıjen hormonunu baskılayan ağızdan alınan ilaç) kullanılır. Göğüsteki kanser kitlesi 5cm’den büyük olan yahut koltuk altı lenf nodlarında kanser metastazı olan hastalarda ise evvel medikal onkolojik tedavi (neoadjuvan kemoterapi) yapılıp, kitle küçüldükten sonra cerrahi uygulanır.
Akıllı ilaçlar da tedaviye katılabilir
Son devirlerde birtakım hasta kümesine akıllı ilaç tedavileri uygulanabilir. Akıllı ilaç tedavisinin uygulanabilip uygulanmayacağı tümörün biyolojik yapısına belirlenir. Tümörlerin biyolojik yapısının bilinmesi bu açıdan kıymetlidir. Bu tümörler östrojen yahut progesteron hormonuna hassas, HER-2 reseptörü olumlu yahut hiçbirine duyarsız (triple negatif) olarak kabaca sınıflandırılabilir. Yalnızca Her2 olumlu hastalarda akıllı ilaç kullanılabilir. Lakin bu öbür tümörlere nazaran daha uzun süren bir tedavidir.
Meme kanseri tiroid kanseri riskini de artırabilir!
Meme kanseri olan hastalara evreleme için PET/CT çekilmektedir. Tüm bedende kanser olup olmadığı bu formülle araştırılır. Göğüs kanseri olan hastaların birçoğunda PET’te rastlantısal olarak tiroid nodülü saptanabilir. Bu tiroit nodülleri incelendiğinde 10-15 oranında tiroit kanseri olduğu saptanmıştır. Göğüs kanseri olup tiroid nodülüne sahip olan hastaların ileriki periyotta tiroid kanserine yakalanma riski yüksektir. Göğüs kanseri olan hastalarda tiroid kanseri riskinin 1.5-2 kat arttığı söylenebilir. Tıpkı formda tiroid kanseri olanlarda göğüs kanseri olma riski 1.5-2 kat artar. Bu noktada göğüs kanserli ya da tiroid kanseri olanlarda karşılıklı tetkiklerin yapılması değerlidir. Bunun yanında BRCA-1 yahut BRCA-2’de mutasyonlu bireylerde göğüs kanserinin yanında over kanseri bulunma riski de çok fazladır. Bu nedenle göğüs kanseri saptanan bireylerde tedaviyi takiben 2 sene içinde yumurtalıklarının da cerrahi olarak aldırılması tavsiye edilir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
