Yerinde ve dozunda yapılmış barışçıl bir mizahın çabucak herkesin güzeline gittiğini belirten uzmanlar, araştırmaların mizah anlayışı kuvvetli olan bireylerin gerilimle daha güzel başa çıktıklarını, diğerleriyle daha güzel anlaştıklarını ve daha düzgün zihinsel ve hatta fizikî sıhhate sahip olduklarını gösterdiğine dikkat çekiyor. Uzmanlar, “Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak uygun hissettirebilmek, mizahı kullanan bireye ruhsal sağlamlık verir” diyor.
1 Nisan Dünya Mizah ve Latife Günü, her yılın 1 Nisan günü kutlanıyor. Genelde latife gününde insanların birbirine latife yapması gelenek haline gelmiştir.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, 1 Nisan Mizah Günü’ne ait yaptığı açıklamada mizah ile psikoloji alakasını kıymetlendirdi.
Komik istikametlere odaklanmak, hayatla barışık olmayı sağlıyor
Mizah ve latifenin hayattaki yerine ve değerine işaret eden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar,
“İçindebulunduğu sıkıntı durumun ve hayatın komik istikametlerine odaklanabilmek, kendisi ile ve hayatla barışık olmayı sağlar. Olumlu mizah yapabilme mahareti, kişinin kendisi için ve etrafı için kıymetli bir katkıdır. Kozmik olarak komik kabul edilebilecek şeyler hakkında latifeler, ilgileri kolaylaştırmak için birebirdir. Kendinize ve hayatın saçmalıklarına gülebilmek, gerilim yahut zorluklarla başa çıkabilmek için tesirli bir araçtır. Lakin etrafına ya da kişinin kendisine karşı saldırgan olan mizah ise yıkıcıdır, münasebetleri – özgüveni yıpratır.” diye konuştu.
Kuvvetli mizah anlayışı gerilimle başa çıkmada etkili
“Freud, mizahı, tasayı zevke dönüştürebilen savunma düzeneklerinin en yükseği olduğunu vurgulamıştır.” diyen Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Yerinde ve dozunda yapılmış barışçıl bir mizah çabucak herkesin güzeline sarfiyat. Araştırmalar mizah anlayışı kuvvetli olan bireylerin gerilimle daha âlâ başa çıktıklarını, diğerleriyle daha âlâ anlaştıklarını ve daha uygun zihinsel ve hatta fizikî sıhhate sahip olduklarını göstermektedir. Araştırmalarda mizah duygusu yüksek şahısların bağışıklık sistemlerinin daha güçlü olduğu, daha az ağrı deneyimledikleri, hastalıkları daha az belirti ile atlattıkları gösterilmiştir.” diye konuştu.
Günümüzde müspet psikoloji akımında ‘daha güçlü insan’ özellikleri ortasında ‘mizah’ ın da sıralandığına dikkat çeken Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah, kişinin kendi olumsuz hislerini düzenlediği üzere, etrafı üzerinde de olumlu etki gösterir. Etrafını neşelendirebilmek, onları ruhsal olarak uygun hissettirebilmek, mizahı kullanan bireye ruhsal sağlamlık verir.” dedi.
Yıkıcı mizah ziyan verir
Psikiyatrist Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizahı küçük düşürücü ve düşmanca olmayan bir formda kullanan bireyler, kişilerarası çatışmaları ve tansiyonları başarılı bir biçimde azaltabilir ve diğerlerindeki olumlu hisleri artırabilirler. Lakin kendisi ve etrafı ile barışık mizah yerine yıkıcı, alaycı bir mizah kullanılması da münasebetlerde bir o kadar yıkıcı olabilir.” diye konuştu.
Mizah duygusu güçlü toplumsal bağlarla ilişkilidir
Ayrıca mizah hissinin daha güçlü toplumsal bağlar, daha fazla toplumsal takviye alabilme, daha fazla özgüven ve daha yüksek başa çıkma marifeti ile bağlı olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizahı daha fazla kullanan bireylerin olumlu düşünebilir, umutlu ve optimist kişilik özellikleri yüksek bulunur. Bu olumlu kişilik özelliklerine sahip şahıslar, mizah kullandıkça da kişilik özellikleri daha da pekişir. Mizah hüneri tıpkı vakitte dışadönüklük ile alakalıdır. Etrafındaki bireylerle mizah köprüsü ile bağlantı kurabilen kişi, sıkıntı vakitlerinde daha kolay dayanak bulabilir.” dedi.
Birçok araştırmanın dengeli biçimde mizah hissinin yüksek olmasını, daha düşük depresyon ve dert bozukluğu oranları ile bağlantılı bulduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, hayal kırıklıkları, beklentilerin karşılanmaması ve engellenme durumunda mizaha başvurabilenlerin, olumsuz hislerini düzenleyip, olumsuz olayın tesirini daha kısa müddette atlatabildiklerini söz etti.
Dozunda ve barışçıl mizahın, hisleri dışavurmanın, kızgınlığı – kırgınlığı, beklentileri, hayalleri, hisleri etrafa iletebilmenin sağlıklı bir yolu olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Evlilikte alaka kalitesi, eşin olumlu algılanan mizah kalitesi ile alakalı bulunmuştur. Yani mizahi öğelerde, karşı tarafın bunu nasıl algıladığı çok değerlidir.” dedi.
Mizahın yakınlık gösterebilme marifeti, empati yeteneği, toplumsal maharet ile yakından bağlı bulunduğunu da kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Okul çağında mizahi hüneri yüksek çocukların okulda daha az zorbalığa maruz kaldıkları; ergenlikte ise toplumsal ortamlara daha kolay ahenk sağladıkları gösterilmiştir. Fakat saldırgan bir mizah stratejisinin de alay olarak kabul edildiği ve öğrencilerin ömürleri üzerinde önemli sonuçlar doğurabildiği bilinmektedir.” dedi.
Kahkaha terapilerinin tesiri araştırılıyor
Mizahın yalnızca mizahı yapan kişi değil, mizaha maruz kalan kişi üzerinde de çökkünlüğü azaltan, korkuyu yatıştıran bir tesiri bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, şunları söyledi:
“Gülen bir şahısta gerilim hormonları azalır. Bu nedenle çeşitli psikiyatrik hastalıkların tedavisinde ‘kahkaha terapileri’ nin tesiri araştırılmaktadır. Örneğin şizofreni hastaları ile yapılan bir çalışmada, hastanede yatmakta olan hastalar iki kümeye ayrılmışlar. Her iki kümeye da üç ay içinde 70 sinema izletilmiş. Bir küme güldürü sinemaları izlerken başka küme farklı cinslerden sinemalar izlemiş. Başlangıçta iki küme ortasında bir fark yokken, üç aylık mühlet sonunda güldürü sinemalarını izleyen hastalar, işçi tarafından daha düşük kelamlı düşmanlık, tasa / depresyon ve gerginliğe sahip olarak derecelendirilmiş. Farklı çeşitten sinema izleyen hastalar ise öbür kümedeki hastalara kıyasla hastane çalışanından daha çok takviye aldıklarını algılamışlar.”
Gülme ve mizah hissinin, günümüzde ruhsal yeterli oluş ile alakalı kabul edildiğini kaydeden Prof. Dr. Gökben Süratli Sayar, “Mizah süratli olumlu duygusal değişiklikler yaratır ve kişinin aksiye odaklanmasını maniler. Barışçıl mizah baş etme maharetlerini kuvvetlendirir, toplumsal bağlar kurmayı kolaylaştırır, his ve kanıları söz etmeyi kolaylaştırır, sıkıntı olanı kabullenme konusunda yol gösterir.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
