Yakın Doğu Üniversitesi’nin iki yılda tamamladığı “Denizsel Atık Bilimsel Araştırma Projesi”nin sonuçları korkutuyor: KKTC kıyıları Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı atıklar yüzünden tehdit altında!
Yakın Doğu Üniversitesi araştırmacıları, iki yıldır sürdürdükleri “Denizsel Atık Bilimsel Araştırma Projesi”ni tamamlayarak sonuçlarını açıkladı. Projenin sonuçları Akdeniz’in merkezinde yer alan Kıbrıs kıyılarının denize kıyısı olan komşu ülkelerden gelen atıklarla büyük bir risk altında olduğunu gösteriyor. Yakın Doğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Prof. Dr. Özge Özden, Öğretim Vazifelisi Sinem Yıldırım, Yakın Doğu Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Wayne Fuller ve Exeter Üniversitesi Biyolojik Bilimler Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Brendan Godley tarafından, KKTC’deki kıyısal deniz çöpü birikimi ile ilgili yürüttükleri proje, Yakın Doğu Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri fonu tarafından finanse edildi. Farklı uzmanlık alanlarından bilim insanlarının 2 yıllık saha çalışmasıyla tamamladığı projenin sonuçları yüksek tirajlı bilimsel mecmualardan Marine Pollution Bulletin”da yayınlandı.
Karpaz Kıyıları Atıkların Tehdidi Altında
Deniz kaplumbağalarının en kıymetli üreme merkezlerinden biri olan ve bilhassa yeşil deniz kaplumbağalarının Akdeniz’deki üçüncü büyük üreme alanı olan Karpaz Yarımadası’nda bulunan Ronnas Kıyısı yok olma tehlikesi ile yüz yüze. Ronnas Kıyısında 2 yıl boyunca yapılan çalışma sonucunda, 250 metrekarelik alandan ayda ortalama 1.114 modül ve 11,9 kilogram atık toplandı. Akdenize kıyısı olan Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı olan bu atıklar Ronnas Kıyısı için büyük bir tehdit yaratıyor.
Atıklar, Lübnan, Suriye, İsrail ve Mısır Kaynaklı
Atıkların kaynağının da araştırıldığı projede Ocak 2018 ve Ocak 2019 tarihleri ortasında tespit edilen atıkların birçoğunun Lübnan, başkalarının ise Suriye, İsrail ve Mısır kaynaklı olduğu tespit edildi. Yakın Doğu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri ve KKTC Cumhurbaşkanlığı Turizm ve Etraf Komitesi Lideri Prof. Dr. Özge Özden, komşu ülkelerden KKTC kıyılarına ulaşan atıkların büyük bir kısmının plastik malzemelerden oluştuğu bilgisini verdi. Prof. Dr. Özden, “Deterjan şişeleri, şampuan şişeleri, yiyecek ve içecek kapları” üzere farklı atıklar tespit ettiklerini belirtti.
Tüm dünyada plastik atıkların denize ulaşması deniz canlılarının hayatını tehlikeye atarak ekosistemi tehdit ediyor. Prof. Dr. Özge Özden de plastik atıkların başta balinalar, deniz kaplumbağaları, yunuslar, balık cinsleri, su kuşları olmak üzere pek çok deniz hayvanının ömrünü tehdit ettiğini söylüyor.
KKTC’de Çok Acil Katı Atık Geri Dönüşüm Projeleri Geliştirilmeli
Yakın Doğu Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri ve birebir vakitte KKTC Cumhurbaşkanlığı Turizm ve Etraf Komitesi Lideri olan Prof. Dr. Özge Özden, projenin ortaya koyduğu sonuçların, katı atık geri dönüşüm projelerinin kıymetini de ortaya çıkardığını söylüyor. Tüm dünyada ve ülkemizde en değerli etraf sorunlarının evsel atıklar olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Özden, plastik, metal, cam içerikli pek çok atık için geri dönüşüm projeleri geliştirilerek tabiattaki birikiminin azaltılması gerektiğini vurguluyor.
Prof. Dr. Özge Özden: “Sahilleri kirleten atıkların yüzde 96’sı plastik içerikli.”
Yakın Doğu Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Kısım Lideri Prof. Dr. Özge Özden proje kapsamında, KKTC’nin sekiz farklı kıyısında belirlenen 250 metrekarelik alandan her ay nizamlı olarak çapı 2,5 santimetreden küçük olan tüm denizsel atıkları topladıklarını söylüyor. Proje kapsamında toplam 59.556 modül atık toplandı. Farklı atık çeşitleri içerisinde, plastik içerikli atıkların oranının ise yüzde 96 olduğu saptandı. Proje sırasında plastik torbalar, plastik kesimler, yiyecek-içecek kapları ve şişe kapakları hem yük, hem de adet bakımından en çok karşılaşılan atıklar oldu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
