Hava kirliliğinin kent hayatı ve sanayileşme sonucu artmaya başlamasıyla, iç ortam ve dış ortam hava kalitesinin kıymeti de ön plana çıkmaya başladı. Endüstriyel Mikrobiyoloji alanında uzman olan Prof. Dr. Ahmet Çabuk ve Biyomedikal Mühendisliği alanında uzman Prof. Dr. Buyruk Baki Denkbaş, uzun müddet hava kirliliğine maruz kalındığında astım, baş ağrısı, alerjik tepkiler, kalp krizi, kanser, inme, organ yetmezliği üzere farklı pek çok sıhhat meseleleri risklerinin de arttığını söylediler. Uzmanlar, insanların vaktinin yaklaşık yüzde 90’ını kapalı alanda geçirdiği düşünüldüğünde iç yerlerde HEPA Filtreli bir hava temizleyicisinin bulunması, sigara içilmemesi, şahsî olarak beden direncini yüksek tutacak aktiviteler ile sıhhatimizi koruyabileceğimizi belirttiler.
Hava kirliliğinin kent hayatı ve sanayileşme sonucu artmaya başlaması yadsınamaz bir gerçek haline geldi. İç ortam ve dış ortam hava kalitesi tabirleri de böylece günlük yaşantımızda yer edinmeye başladı. İç ortam hava kirleticileri ortasında yer alan bakteri, mantar, polen, nitrojen oksit, mineral lifler, uçucu organik karbonlar, besinsel tozlar ve sigara dumanı üzere unsurlar teneffüs ile akciğere ve akciğer aracılığı ile deveran sistemine girerek insan sıhhatine tesir edebiliyor. İnsanların dakikada 6 – 10 L havayı soludukları düşünülürse, bu da günde 15.000 L hava manasına geliyor.
Kirli hava milyonlarca kişinin vefatına sebep oluyor
“Hava kirliliğine bağlı çeşitli hastalıkların günümüzde artış gösterdiği bir gerçek. Münasebetiyle kapalı alan hava kalitesinin artık ABD Etraf Muhafaza Ajansı (US EPA-U.S. Environmental Protection Agency-Amerika Birleşik Devletleri Etraf Muhafaza Ajansı)’nın belirlediği bedellerde tutulması bir gereklilik halini aldı” diyen Prof. Dr. Ahmet Çabuk, havada bulunan ve yanma sonucu oluşan parçacıklar ile organik hususlardan oluşan ince partiküllere maruz kalmanın 2010 yılında dünya çapında, kardiyovasküler hastalıklar nedeniyle 3,2 milyon kişinin erken vefatına ve 223 bin kişinin de akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetmesine sebep olduğunu aktardı. Prof. Dr. Buyruk Baki Denkbaş ise Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC-The International Agency for Research on Cancer)’nın dış ortam havasındaki partikül hususları sınıf I kanserojen olarak tanımladığını söyleyerek şu bilgileri verdi:
“Akciğer kanseri ve çevresel partikül husus ile alakalı doz-yanıt alakası, bilhassa yalnızca akciğer adenokarsinomları dikkate alındığında, evvelce iddia edilen bedellerden daha yüksek olabildiği bildirilmiştir. 9 Avrupa ülkesindeki uzun vadeli, 17 kohort çalışmasından (bir öbür tabirle hava kirliliğine maruz kalan ve kalmayan farklı küme çalışmalarından, karşılaştımalı olarak) elde edilen sonuçlarda, hava kirliliğine maruz kalmanın göğüs hematopoietik dokuları ve idrar yolu üzere öbür dokularda kanser riskinin artmasıyla ilişkilendirildiğine dair artan sayıda ispat olduğu da rapor edilmiştir” (Fajersztajn et.al, 2013).
Kapalı ortam havasını sağlıklı hale getirmek mümkün
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2005 yılında yayınladığı hava kalitesi kılavuzlarına nazaran, 10 μg/m3üzerindeki ince partikül konsantrasyonlarına 3-4 yıl üzere uzun periyodik maruz kalmanın da sıhhat açısından risk oluşturduğunu söyleyen Prof. Dr. Ahmet Çabuk da bahse yönelik şöyle konuştu:
“İnsanların hava kirleticilerine maruz kalmasına ait EPA raporları, iç ortamdaki kirletici seviyelerinin dış ortama kıyasla 2-5 kat ve bazen de 100 kattan daha fazla olabileceğini belirtmiştir. Ayrıyeten bioyaerosol olarak isimlendirilen bakteri, mantar, mantar sporları, virüsler, polenler ve organik hususlar ile biyolojik kökenli kirleticiler iç yer hava kirliliğinin yüzde 5 ile yüzde 34’ünü oluşturuyor.
Hava kirliliği ferdî olarak denetim edemediğimiz bir etmen. Bilhassa de çocuklar, yaşlılar, kronik hastalıkları olan insanların sıhhatini olumsuz tarafta etkiliyor. Uzun müddet hava kirliliğine maruz kalmakla birlikte astım, baş ağrısı, alerjik tepkiler, kalp krizi, kanser, inme, organ yetmezliği üzere sıhhat meseleleri riskleri de artıyor. Bu nedenle, sanayi bölgeleri ve trafiğin ağır olduğu bölgeler riskli olup, bu alanlarda uzun müddetli vakit geçirilmemesi ve pencerelerin açık bırakılmaması gerekir. Sonuç olarak tüm bu tehdit ögeleri dikkate alındığında ve birçok kişinin vaktinin yaklaşık yüzde 90’ını kapalı alanlarda geçirdiği düşünüldüğünde iç yerlerde HEPA (High Efficiency Particulate Arresting-Yüksek Aktiflikte Partikül Yakalayıcı) filtreli bir hava temizleyicisin bulunması, sigara içilmemesi, şahsî olarak beden direncini yüksek tutacak aktiviteler ile sıhhatimizi koruyabileceğimiz ön görülmektedir.”
Kapalı ortam havasının insan sıhhati için uygun standartlara gelmesini sağlayan aygıtların da gereklilik haline geldiğini aktaran Çabuk ve Denkbaş virüs ve bakterileri çekerek filtreleyebilen, inançlı nefes alanı oluşturan havalandırma sistemlerinin tercih edilmesini önerdiklerini de vurguladılar.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
