İstanbul Siyasetler Merkezi (İPM)’nin, koronavirüs salgını sebebiyle bu süreçte karşılaşılan sıkıntılara birlikte tahlil bulmak, mümkün ortak tabanları tahlil etmek ve akademik araştırmalarla desteklenen fikir alışverişi için başlattığı “Salgın ve Toplum” webinar serisinin dönem finali “AB Doruğu ve Türkiye” başlığıyla gerçekleşti. Webinara katılan bahsin uzmanları, Türkiye-AB bağlantılarında artık kısırdöngüden çıkılarak geleceğe odaklanılması gerektiğine dikkat çekti. Ayrıyeten Paris Anlaşması’nın onaylanmamasının AB ile ticarette ve bağlantılarda Türkiye’nin önünde yeni meselelere yol açabileceği belirtildi
İstanbul Siyasetler Merkezi’nin (İPM), “Salgın ve Toplum” webinar serisinin dönem finali “AB Doruğu ve Türkiye” başlığıyla gerçekleşti. İPM’nin koronavirüs salgını sebebiyle bu süreçte karşılaşılan sıkıntılara birlikte tahlil bulmak, muhtemel ortak tabanları tahlil etmek ve akademik araştırmalarla desteklenen fikir alışverişi için başlattığı webinar serisi kapsamında düzenlenen toplantının moderatörlüğünü Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve İPM Yöneticisi Fuat Keyman yaptı.
Buyılın son webinarına, İPM Araştırma ve Akademik Bağlantılar Koordinatörü Senem Aydın Düzgit, 2020/21 Mercator-İPM Kıdemli Araştırmacısı Atila Eralp, AB Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Selim Yenel ve Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Çalışmaları Merkezi Yöneticisi Nilgün Arısan Eralp konuşmacı olarakkatıldı.
Webinar’ın moderatörlüğünü yapan Sabancı Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve İPM Yöneticisi Fuat Keyman, Biden’ın ABD Başkanlığı ile birlikte önderden öndere alakaların yerini kurumların almaya başladığını vurgulayarak, AB üyeliği olmayacaksa bile Türkiye’nin bunun kararını verip AB ile münasebetlerini düzgün bir formda yürütmek zorunda olduğunu söyledi.
Webinarda konuşan Avrupa Birliği Bakanlığı Müsteşarı Büyükelçi Selim Yenel, son yapılan AB tepe sonuçlarını tatminkar bulmadığını belirterek, AB’nin Türkiye’ye bakışının kuşkucu, inançsız ve temkinli olduğunu söyledi. Türkiye’nin tercihini 100 yıl evvel batıdan yana yaptığını ve diğer tarafa gitmesine gerek olmadığını söyleyen Selim Yenel, “AB üyeliğimize uzun vadede ihtimal vermiyorum lakin değerli olan AB ile gergin olmayan sürdürülebilir bir münasebet içine girmek” dedi. Türkiye-AB bağlantılarının son 5 yıldır çok gergin ve problemli olduğunu hatırlatan Selim Yenel, şöyle konuştu:
“Son 6 aydır bir dönüşüm başladı. Bunu yalnızca Biden idaresiyle bağdaştıramayız. Türkiye, AB’nin samimi olup olmadığını merak ediyor. Gümrük Birliği’nin modernize edilmesi vize muafiyeti ve üyelik müzakeresi bahisleri var. Fakat mevcut Gümrük Birliği’nin işleyişinde hem AB hem Türkiye tarafından sıkıntılar var. GB müzakerelerine daha çok vakit gerekecek, bu kademeleri kat ettikten sonra Kıbrıs konusu başımıza kalacak. Vize konusunda da gelişme yok. Türkiye, yapılması gereken 72 kriterin 6’sını 6 yıldır yerine getirmedi. Üyelik müzakerelerinden bahsedilmediği üzere Türkiye’nin adaylığından bile bahsedilmiyor. Türkiye aday değilmiş üzere bir tanımlama içinde duruluyor. Bunun kanıksanmasından telaş duyuyoruz. GB’deki tıkanıklık müzakereleri de etkiliyor.”
Webinar’ın konuşmacılarından İPM Araştırma ve Akademik Bağlantılar Koordinatörü Senem Aydın Düzgit, “Bir taraftaTürkiye’nin Doğu Akdeniz’deki son hareketleriyle yumuşama ortamı ortaya çıksa da bunun AB nezdinde çok önemli bir davranış değişikliğine neden olduğunu söylemek güç. Türkiye ‘Dış İlişkiler’ başlığı altında ele alınıyor. Genişlemeye ve üyeliğine referans yok. Konsolide olan bir üçüncü ülke statüsü var üzere. Mülteci iş birliğini ise yalnızca maddi yardıma indiriliyor” dedi.
PARİS ANLAŞMASI’NIN ONAYLANMAMASI ISTIRAP YARATIR
İPM Kıdemli Araştırmacısı Atila Eralp ise son yapılan doruklarda birinci sefer NATO ve AB’nin birebir yaklaşım içine girdiğini ve ikisinde de ‘Yeşil Dönüşüm’ konusunun en plana çıktığını hatırlatarak, şöyle konuştu:
“Ortam değişikliği hem NATO hem AB’de gelecek tartışmalarına denk geldi. Demokrasi ve çok taraflılık vurgusu var. Birinci sefer NATO ve AB ‘de birebir yaklaşım, ‘Yeşil Dönüşüm’ ön plana çıkıyor. Türkiye ab münasebetleri vaktin ruhuna uygun değil. Türkiye kendi içine dönük kısırdöngü içindeki tartışmalarla vakit kazanmaya çalışıyor. AB’nin de vakit kazanmaya çalıştığını gözlüyoruz. İlgilerde işlevsel is birliği hâkim. Küçük açılımlar var fakat çok tesirli değil. Bilhassa Gümrük Birliği konusunda. Dış siyasette değişim, bir yumuşama var. Bu gerekli lakin kâfi değil bağları ilerletmek için. Bu ilgilerde demokrasi vurgusu çok değerli. Ayrıyeten Türkiye, Paris İklim Anlaşması’nı onaylamayan bir pozisyonda. Burada da önemli eza var. Türkiye-AB alakalarının kısırdöngüden çıkması ve geleceğe dönük ‘Yeşil Dönüşüm” üzere münasebetlere odaklanması lazım.”
Atila Eralp, Türkiye’nin Kıbrıs konusunda ise Birleşmiş Milletler parametreleriyle daima avantajlı pozisyonda olmasının kıymetli olduğunu hatırlatarak, “Bundan vazgeçip 2 devletli bir pozisyona ilerlemesi bahsin daha sıkıntı bir duruma gitmesine yol açar. BM parametreleri çerçevesinde devam etmesinde yarar görüyorum” dedi.
Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) AB Çalışmaları Merkezi Yöneticisi Nilgün Arısan Eralp, Türkiye’nin artık ortak değil bağların devam ettirilmesi ve denetim altında tutulması gereken üçüncü ülke olarak görüldüğünü söyledi. Nilgün Arısan Eralp, şöyle konuştu:
“GB modernizasyonu konusunda bir teknik çalışmasının başlaması beni çok umutlandırmadı. AB Komitesi yeni bir tasarı üzerinde çalışıyor. Paris Anlaşması’nı onaylamayan ülkelerle yeni bir ticaret ve yatırım muahedesi yapılmaması gündemde. Türkiye, Paris Anlaşması’nı onaylamamakta ısrar ederse GB modernizasyonunda önüne mani olarak çıkacak. Önümüzdeki imkan nedir? Yeşil Mutabakat’a ahenk Türkiye’nin önünde kıymetli bir fırsat çerçevesi, küresel manada rekabet gücümüzü korumak istiyorsak buna uymak zorundayız. Türkiye hakikaten memleketler arası alanda saygın bir ülke olmayı amaçlıyorsa etraf alanında gerekli adımları atmalı, öncelikle Paris Anlaşması’nı onaylamalı.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
