İnşaat materyali dalının çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Materyali Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Nisan 2021 Dal Raporu’nda şu tespitler yer aldı: İnşaat materyalleri sanayi üretimi ocak ayında geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 17,8 artmıştı. Şubat ayında ise inşaat gereçleri sanayi üretimi yeniden geçen yılın şubat ayına nazaran yüzde 12,3 artış gösterdi. Böylelikle geçen yılın son çeyreğinde yaşanan yüksek üretim artışı yeni yılın birinci iki ayında da devam etti. 2021 yılının birinci iki ayında üretim artışı geçen yılın birinci iki ayına nazaran yüzde 15 olarak gerçekleşti. Birinci iki aydaki üretim artışında iç talebin canlı kalması ve dış pazarlardaki talep artışı tesirli oldu. İç ve dış talep üretim artışını destekledi.
2021 yılının birinci iki ayında 22 alt bölümün 21’inde üretim, 2020 yılı ocak-şubat periyoduna nazaran arttı. 2021 yılı ocak-şubat periyodunda 17 alt dalda üretim birebir vakitte çift haneli ve yüksek oranlarda gerçekleşti. En yüksek üretim artışı yüzde 73,4 ile tuğla ve kiremit kesiminde oldu. Çimento ve betondan eşya üretimi 34,3 büyüdü. Seramik kaplama materyalleri üretimi yüzde 30, birleştirilmiş parke yer döşemeleri üretimi yüzde 27,1 ve demir çelik radyatör üretimi yüzde 26,5 arttı. Hazır beton üretimi yüzde 25,2 artarken ısıtma ve soğutma donanımları üretimi yüzde 23,6 büyüme gösterdi. Yılın birinci iki ayında daha hudutlu üretim artışı gösteren eserler demir çelikten çubuk ve profiller, elektrikli aydınlatma ekipmanları ile metal yapı ve yapı kesimleri oldu. Üretimi düşen tek eser ise yüzde 10,4 ile inşaat camları oldu.
Pandemi nedeniyle kapanma tedbirleri dalı nasıl etkileyecek?
İnşaat dalı faaliyetleri ile inşaat gereçleri yurtiçi satışları ortasında doğal bir bağ bulunuyor. İnşaat kesimi faaliyetleri genişlediğinde iç pazarda materyal satışları da yükselme gösteriyor. İnşaat faaliyetleri zayıfladığında inşaat materyalleri satışları da geriliyor. Bu münasebet 2020 yılındaki salgın devrinde de büyük ölçüde devam etti. 2020 yılında yaşanan salgın nedeniyle alınan kapatma kararları sonucu 2020 yılının ikinci çeyreğinde inşaat faaliyetleri taban yaptı, lakin haziran ayından itibaren toparlanmaya başladı.
İnşaat gereçleri satışları da emsal halde 2020 yılının ikinci çeyreğinde en düşük düzeyine indi, akabinde artışa geçti. 2020 yılının ikinci yarısında inşaat faaliyetleri en yüksek düzeyine ulaştıktan sonra mevsimselliğin de tesiri ile gerileme içine girdi. Fakat geçmiş yıllardan farklı olarak iç pazarda gereç satışlarındaki artış eğilimi devam etti. Bu artışta tedarik güvenliği sağlanması ile yenileme pazarı satışları da tesirli oldu.
2021 yılının birinci çeyrek periyodunda de misal ayrışma sürdü. İnşaat faaliyetleri klâsik olarak mevsimsellikten etkilendiği kış aylarında gerilerken inşaat gereçleri yurtiçi satışları bahar aylarındaki geri dönüş beklentisi ile artışını sürdürdü.
Ancak nisan ayı prestijiyle yine pandemi nedeniyle değerli kapanma tedbirleri alındı. Tedbirler mayıs ayının da değerli bir kısmını kapsıyor. Bu devirde inşaat işlerinin kıymetli ölçüde yavaşlaması, yeni inşaat başlangıçlarının ötelenmesi bekleniyor. Bu çerçevede inşaat materyalleri iç pazar satışlarına yönelik iki başka senaryo öngörülüyor.
Her iki senaryo için de kapanma tedbirlerinin başarılı olacağı ve haziran ayından itibaren kapanma ve kısıtlamalara gereksinim kalmayacağı varsayılıyor. Birinci senaryoda inşaat işlerinde yine toparlanma yaşanması, mevcut işlerin hızlanması ve yeni inşaat başlangıçlarının da hareketlenmesi bekleniyor. Bu senaryo içinde inşaat gereçleri iç satışları da nisan ve mayıs aylarındaki yavaşlama sonrası tekrar kademeli bir büyüme içine girecek. Fakat yeni işlerde, son aylarda gerçekleşen yüksek gereç alımları/satışları nedeniyle inşaat işleri hareketlense dahi bunun materyal satışlarına yansıması sonlu olacak. Yenileme pazarı ise hareketliliğini sürdürecek.
İkinci senaryoda ise salgında güzelleşmeye ve kapanmaların kalkmasına karşın yeni inşaat işleri için uygun mali şartların bulunmaması nedeniyle beklentilerin altında bir inşaat faaliyetinin gerçekleşmesi bekleniyor. Gerçekten iktisattaki finansal riskler, yüksek inşaat maliyetleri ve yüksek faizlerin yeni inşaat işlerine yönelik iştahı sınırlayabileceği, bu türlü bir durumda inşaat materyalleri yurtiçi satışlarında son iki çeyrektir devam eden büyümenin de durağanlaşacağı öngörülüyor.
Pandemiye karşı tedbir gayesiyle yapılan kapatma sürecinin başarılı olamaması ve uzatılması halinde ise inşaat işlerinde durağanlığın uzayacağı ve inşaat gereçleri iç pazar satışlarının da daralmaya başlayacağı beklentiler ortasında yer alıyor. Bu durumda iç pazarı daha çok yenileme pazarının destekleyeceği öngörülüyor.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
