Gebelik periyodunda yüksek doz radyasyona maruz kalmak, doğumsal anormallikler, düşük tehlikesi, büyüme geriliği, zihinsel ve bedensel özürlere neden olabileceği üzere doğum sonrası kanser riskinde artma ve mevte de neden olabilir.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Radyoloji kısmından, Doç. Dr. Aylin Hasanefendioğlu Bayrak ‘Gebelikte radyasyondan korunmanın önemi’ hakkında bilgiler verdi.
Gebelik takibi yapılırken radyasyondan korunma birincil gaye olmalıdır.
Radyolojide teşhis ve tedavi takibi maksadıyla sıklıkla kullanılan prosedürler radyasyon (X ışını) içermektedir. Fakat gebelik görüntüleme açısından çok özel bir süreçtir. Gebelik takibi yapılırken radyasyondan korunma birincil emel olmalıdır. Ultrasonografi hamile takibinde kullanılan temel görüntüleme metodudur. Ultrasonografide hasta üzerinde kullandığımız prob aracılığıyla görüntüleyeceğimiz alana ses dalgaları gönderilir, bu sayede ekranda imaj meydana gelir. Gebeliğin her periyodunda itimatla kullanılabilir. Hamileler için de rutin takip imgeleri keyifli anlar oluşturur. Lakin ultrasonografi ile çözülemeyen durumlarda MR görüntüleme elimizdeki öteki seçenektir.
MR aygıtı aslında dev bir mıknatıs misyonu görür, hastayı (ya da gebeyi) yerleştirdiğimiz aygıt bölmesinde manyetik alan oluşturulur. Farklı dokuların manyetik alana farklı karşılıkları ekranda imaj elde etmemizi sağlar. Radyasyon içermemesi nedeniyle inançlıdır. Ayrıntılı bilgi vermesi konusunda başka tetkiklerden daha üstündür. Fakat birinci trimester’da (gebeliğin birinci 3 ayı) çok mecbur kalmadıkça kullanılmaz. Öbür aylarda ise lakin ultrasonografinin yetersiz kaldığı durumlarda tercih edilmelidir. Ayrıyeten öteki hastalarda MR çekimleri sırasında kimi vakit gerekli olan ilaçlar (kontrast madde) fetüs üzerine mümkün olumsuz tesirleri nedeniyle gebelikte kullanılmaz.
Peki hamile olduğu bilinmeyen hastada radyasyon içeren tetkik yapıldığında yaklaşım ne olmalı? Bu durumda yapılan çekimin hangi beden bölgesini kapsadığı ve çekim sonunda hastanın maruz kaldığı radyasyon pahası tespit edilerek uzman görüşü alınmalıdır. Hesaplanan doz, ziyana yol açan limitlerdeyse gebelik sonlandırılmalıdır. Ayrıyeten kimi vakit radyasyon içeren tetkikler (Anjiografi ya da Bilgisayarlı tomografi gibi) hastadaki hayati tehlike nedeniyle gebelik sonrasına ertelenemez, bu durumda da hamile üzerine yerleştirilen kurşun bariyerlerle fetüsün maruz kalacağı risk en aza indirilerek çekim mecburen uygulanır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
