570 milyar dolar ve 65 milyon m2’yi bulan pörtföyü yöneten 17 global gayrimenkul firması kısa mühlet evvel, 2050 yılına kadar “net 0 karbon” taahhüdünde bulunduklarını açıkladı. Gayrimenkul yatırımlarında artık beklentinin yalnızca yatırımcısına yüksek kar sağlaması ile hudutlu kalmadığına; tıpkı vakitte topluma ve etrafa hassas ve yararlı olmasının da beklendiğine dikkat çeken bu duruş, dalda ayakta kalmak isteyenlerin sürdürülebilirlik konusunda odaklanmaları gerektiğine işaret ediyor.
Bundan otuz yıl evvel bilim insanları iklim değişikliği gerçeğini ortaya koydu ve geleceğimizi nasıl etkileyebileceğine dair mümkün senaryoları da beraberinde açıkladı. Lakin o periyotta yatırımcıların büyük çoğunluğu iklim değişikliğini değerli bir yatırım riski olarak görmedi. Bugün ise yalnızca iklim değişikliği değil, toplumu etkileyebilecek her türlü davranış da dahil olmak üzere birçok çevresel, toplumsal ve kurumsal idare ile ilgili hususlar yatırım riski kabul ediliyor. Tekrar hali hazırda yaşamakta olduğumuz pandemi süreci de tabiata ve gezegene ait bakış açımızın tekrar gözden geçirilmesi ve sürdürülebilirliğin ehemmiyetinin artması konusuna önemli bir ivme kazandı.
Bugün kurumsal yatırımcılar artık yalnızca şirketlerin ulaştığı finansal sonuçlar ile ilgilenmiyor, sürdürülebilir, etrafa hassas ve sorumlu yatırımlara referans vererek topluma yarar sağlamalarını bekliyor. İş dünyasında kalıcı olmak isteyenlerin Kısaca ESG (Enviromental, Social, Governance) olarak isimlendirilen bu yeni anlayışa çok da uzun olmayan bir süreç içerisinde kesinlikle ahenk sağlamaları gerekiyor. ESG, bir yatırımın performansı üzerinde değerli tesirleri bulunabilecek çevresel, toplumsal ve yönetişimsel uygulamaları tabir ediyor. Gayrimenkul yatırımları ve portföylerin kıymeti de bu gelişmelerden hissesini almaya başlamış durumda.
ESG’ye ahenk sağlamayan gayrimenkuller önemli bedel kaybedecek
İklim değişikliğinin kuraklık, seller, orman yangınları, müsilaj üzere olumsuz ve yıkıcı tesirlerini artık günlük hayatımızda birebir yaşadığımıza dikkat çeken Denge Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş. İdare Heyeti Lider Yardımcısı Ahmet Arslan,“ Bugün yalnızca iklim değişikliği değil, çevresel, toplumsal ve kurumsal idareyle ilgili pek çok mevzunun şirket değerlemesinde ve yatırımlarında tesirinin olduğunu biliyoruz. Çevresel boyutuyla ele aldığımızda, iklim değişikliği üzerinde yarattığı tesir, karbon salınım ölçüsü, su tasarrufu mahareti, yenilenebilir güç üretebilmesi, güç verimliliği, atık geri dönüşümü üzere özellikler ESG siyasetleri kapsamında yeni periyotta gayrimenkullere ait çevresel beklentiler ortasında yer alıyor. Bu kriterlere sahip olmayan gayrimenkullerin yakın periyotta ek yatırıma katlanarak ya sisteme uygun hale getirilmesi, ya da önemli kıymet kaybı yaşamaları, hatta kimilerinin yasal yaptırımlarla kullanımına müsaade verilmemesi bekleniyor.” dedi.
İlerleyen devirde “sıfır karbon” temalı gayrimenkuller tercih edilecek
Dünyadaki toplam güç tüketimi içerisinde yapı stoğunun yaklaşık yüzde 20’lik bir hisseye sahip olduğuna dikkat çeken Ahmet Arslan, “İlerleyen periyotta daha ekolojik inşaat materyallerinin kullanıldığı, akıllı ısıtma ve sahip, tükettiği kadar üretme hünerine sahip “sıfır karbon” temalı gayrimenkuller tercih edilecek. Bankalar ve öbür finansman kuruluşları da gayrimenkul finansman süreçlerinde bu mevzuyu öncelikli kriterler ortasına alarak etrafa hassas gayrimenkul projelerini teşvik ediyor. Bilhassa kurumsal yatırımcıların etraf dostu, toplumsal açıdan hassas ve toplumsal sorumluluk şuuruyla inşa edilen ve yönetilen gayrimenkullere yöneldiğini biliyoruz.” formunda konuştu.
Sadece finansal değerleme, etraf ve insan boyutlarını denklem içine katmakta yetersiz kalıyor
Sürdürülebilirliğin, kurumun kıymetine yapılan ve geri dönüşü çok yüksek bir yatırım olduğunu belirten ESG Turkey Danışmanlık Genel Müdürü Dr. Cenk Türker, “Sürdürülebilirlik idaresi, şirketlerin logo, marka tanınırlığı, telif hakları, patent üzere dokunulamayan varlıklarının idaresini, bunlar aracılığıyla kıymet yaratılmasını ve o bedelin korunmasını sağlar. Zira günümüzde bir kuruluşun, dokunulamayan bedellerinin kuruluşun toplam pahasına oranı yüzde 85’lerin üzerine çıkmış durumdadır. Artık yalnızca finansal değerleme yapılması, etraf ve insan boyutlarını denklem içine katmakta yetersiz kalmaktadır. Zira günümüzde, ESG boyutlarının getirdiği risklerin de, fırsatların da finansal tesirleri son derece büyük olabilmektedir. Bir üretim tesisinin etrafa ziyan verir halde faaliyet göstermesi; rekabette geri kalması, yakın gelecekte müşteri bulamaması, finansmana erişememesi, karbon vergisi ödemesi, faaliyetinin durdurulması üzere riskler barındırabilmektedir. İşte bu risklerden uzak kalmak, sürdürülebilirlik (ESG) değerlemesinden yüksek puan almak, eser ya da kuruluşun bedelini maksimize edebilmek için şirketlerin sürdürülebilirlik seyahatine bir an evvel çıkmalarını tavsiye ediyorum” dedi.
Sürdürülebilirliğin stratejik kıymeti giderek daha fazla anlaşılıyor
Dünya iklim değişikliği, nüfus artışı, kaynakların artan muhtaçlıklar karşısında yetersizliği, ekonomik ve toplumsal eşitsizlikler üzere sıkıntılar ile karşı karşıya. Bu meselelere tahlil bulmak yalnızca ekonomik bir bakış açısı ile mümkün görünmüyor. Bu yüzden karar süreçlerimize ekonomik bakış açısının yanında çevresel, toplumsal ve yönetişim bakış açısının da eklenmesi faal tahliller ortaya konulması açısından kıymetli gözüküyor.” diyen Türkiye Kurumsal İdare Derneği Üyesi Dr. Erkin Erimez, sürdürülebilirliğin stratejik ehemmiyetine de dikkat çekti.
Sürdürülebilirlik CEO ve İdare Şurası düzeyinde ele alınmalı
Erimez, “Sürdürülebilirlik hususları kurumun performansını, dayanıklılığını, iş yapma şeklilerini, karşı karşıya olduğu riskleri ve fırsatları etkiliyor. Bu kadar hayati tesir yaratan bir bahsin yan bir alan olarak kıymetlendirilmesi aktif tahlillerin geliştirilmesini engelliyor. Sürdürülebilirliğin stratejik kıymeti giderek daha fazla anlaşılıyor. Sürdürülebilirlik bahislerine, CEO ve idare heyeti seviyesinde değer veren şirketlerin sayısının gün geçtikçe artması, sürdürülebilirlik konusunda önder seviyesinde inisiyatif alındığına işaret ediyor. Dünya çapında 2.422 üst seviye yöneticiyle yapılan bir anket çalışmasına nazaran, şirketler sürdürülebilirliğe değer veriyor ve bu hususta çalışmalar yapıyorlar. Anketin yapıldığı şirketlerin yüzde 16’sının idare konseyinde Sürdürülebilirlik Komitesi bulunuyor. Bu oran, 2014 yılında yüzde 12 idi. Sürdürülebilirlik CEO ve İdare Heyeti düzeyinde ele alınması gereken bir husus. kurumların hem kendilerine hem de içinde yer aldıkları ekosisteme bedel yaratmaları gerekir. Paha yaratmak lakin sürdürülebilirlik kavramının kurumun DNA’larına işlenmesi ve stratejiye dahil edilmesi ile sağlanabilir. Bu hedefin gerçekleştirilmesinde İdare Konseyi ve üst idarenin mevzuyu sahiplenmesi gerekir. Bütünsel niyet yaklaşımının kurum içinde uygulanması çalışmaların aktifliğini ve kurumun performansını artırır, risklere karşı dayanıklılığını güçlendirir.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
