Çocukların sahip oldukları özelliklerine nazaran amaçlar belirlenmemesi, motivasyonlarını ve özgüvenlerini azaltan bir sebep olarak kabul ediliyor. Ergenlik periyodu öncesinde bulunan çocukları bilhassa dış motivasyon ile hedeflenen davranışa ulaştırmanın daha kolay olduğunu vurgulayan uzmanlar, “Aferin, başardın, seninle gurur duyuyorum, bir yıldızı hak ettin” üzere olumlu geri bildirimlerin motivasyon eksikliğini giderdiğini söz ediyor. Uzmanlar ergenlik devrine giren çocuklarda ise önemli motivasyon kaybı yaşanabileceğine dikkat çekerek görülebilecek belirtilerle ilgili ebeveynlere değerli ikazlarda bulunuyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi’nden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, çocuklarda motivasyon eksikliği ile ilgili bilgi verdi, tavsiyelerde bulundu.
Çocuğun özelliklerine nazaran maksat belirlenmeli
Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, çocuğun kendisinden ya da ailenin çocuktan beklentilerinin birey için gerçekleştirilemeyecek kadar büyük ve güç gözükebileceğini belirterek kelamlarına şöyle devam etti: “Çocuğun özelliklerine nazaran gayeler belirlenmemesi, çocuğun motivasyonunu ve özgüvenini azaltan sebeplerden biridir. Çocuğun kendisi güçlü ve zayıf taraflarını bilmeli, anne ve babalarda bu tarafların farkında olmalı. Şayet çocuk yahut aile, zayıf istikametlerin ağır bastığı yüksek amaçlar koyarsa bu durum tekrar motivasyon düşüklüğüne sebep olacaktır. Tamamladığı her misyon için ailesi yahut öğretmenleri tarafından olumlu bir geri bildirim almazsa, daima eleştirilirse, yaptığı yanlışlar ve eksikler daima ön planda olursa çocukta motivasyon eksikliği görülebilir. Bu durum uzun vadede düşük ders başarısı, özgüven eksikliği ve olumsuz benlik inancı olarak da karşımıza çıkıyor.”
Ergenlikte motivasyon kaybı yaşanıyor
Özellikle ergenlik periyoduna giren çocuklarda önemli bir motivasyon düşüklüğü görüldüğünü söz eden Seda Aydoğdu, “Ev ortamında kendisinden beklenen misyon ve sorumlulukları yerine getirmekte zorlandıkları, eskisine oranla sevinçli olmadıkları, daha yavaş hareket ettikleri ve üşengeç bir hale geldikleri birçok anne ve baba tarafından lisana getiriliyor. Bu durumun bir sebebi de gelişimin yeni bir devrine girilmesidir. Kendilerine yeni bir kimlik geliştirmeye odaklanıyorlar, arkadaşlık alakaları daha ön plana çıkıyor ve birden fazla vakit varoluşsal soruların karşılıklarını arıyorlar. Bu durum, çocuğun kendisine kimlik oluşturmasıyla bir arada tamamlanabiliyor.” dedi.
Geri bildirimler motivasyon açısından önemli
Aydoğdu, ergenlik periyodu öncesinde bulunan çocukları bilhassa dış motivasyon ile hedeflenen davranışa ulaştırmanın daha kolay olduğunu söyledi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“‘Aferin, başardın, seninle gurur duyuyorum, bir yıldızı hak ettin’ üzere olumlu geri bildirimler vererek bu yaşanan motivasyon eksikliğinin önüne geçilmesi mümkün. Hedeflenen davranış yahut kazanım çocuğun ilgi alanı ile alakalı olması unutulmaması gereken en kıymetli mevzudur. Çocuk içsel bir motivasyonla ilgi ve merak duyduğu halde yönlendirilmelidir. Aksi taktirde toptan korkan bir çocuğa ne kadar aferin dersek diyelim çocuk içinde top olan aktivitelerde istenilen başarıyı gösteremeyecektir.”
Motivasyon farklı biçim ve seviyede ortaya çıkıyor
Motivasyon kavramı şahsî bir kavram olduğu için her çocukta farklı formlarda ve seviyelerde ortaya çıktığını belirten Seda Aydoğdu, “Bu sebeple öncelikle aileler çocuklarının ilgi alanlarını öğrenmeye çalışmalıdır. Hedeflenen davranış çocuğun ilgi alanları doğrultusunda planlanırsa istenilen noktaya ulaşmak daha kolay olacaktır. Çocuğunuzda motivasyon eksikliği sonradan gelişen bir durum ise; hangi durum ve olaylar sonucunda oluştuğuna yönelik hem ailenin hem de çocuğun kendisinin farkındalığı arttırılmalıdır. Böylelikle yaşadığı sorunun tarifi ve nedenleri belirlenirse tahlil için gerekli olan iç ve dış motivasyon çalışmaları yapılabilir.” dedi.
İçsel motivasyonu arttırmak çok önemli
İçsel motivasyonu arttırarak çocukların öğrenme performansları üzerinde olumlu tesir yapabilmenin ve bu etkiyi uzun vadede sürdürebilmenin mümkün olduğunu tabir eden Uzman Klinik Psikolog Seda Aydoğdu, “Bu sebeple hedeflenen davranış çocuğun ilgi alanlarına nazaran şekillendirilmeli ve bir takip çizelgesi ile denetim edilmelidir. Yapılan takip çizelgesi üzerinden çocuğa olumlu geri bildirimler vererek dış motivasyon kaynağı desteklenmelidir. Ayrıyeten çocukların yeme, içme ve uyku tertiplerine dikkat edilmeli, bir düzensizlik varsa bu durumu düzeltmek için çalışmalar yapılmalı.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
