TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu bünyesinde geliştirilen ve Bahçeşehir Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Kısmı ve Biyofizik Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Serdar Durdağı’nın yürütücü, İstanbul Medipol Üniversitesi Memleketler arası Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Anabilim Kolu Lideri ve İlaç Keşif ve Geliştirme Merkezi Müdürü Doç. Dr. Mustafa Güzel’in koordinatör araştırmacı olarak katkı verdiği proje, COVID-19 gayretinde yeni umutlara neden oldu. Faz-2 çalışmalarına başlanan projede, Montelukast isimli molekülün virüsün hücreye girmesini ve hücre içerisinde çoğalmasını engellediği preklinik çalışmalar ile ortaya kondu. Bahçeşehir Üniversitesi (BAU), TÜBİTAK MAM, İstanbul Medipol Üniversitesi ve Koç Üniversitesi’nden toplamda 30’dan fazla araştırmacı ve bursiyerin katkıları ile TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu dayanağı ve Bahçeşehir Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında preklinik çalışmalara başlandı.
15 BİNDEN FAZLA MOLEKÜL İNCELENDİ
Proje kapsamında, sanal tarama ve moleküler modelleme çalışmaları için geliştirilen özel algoritmayla Bahçeşehir Üniversitesi (BAU) laboratuvarlarında 15 binden fazla molekül bilgisayar ortamında tarandı, seçilen 25 moleküle biyolojik testler uygulandı. Montelukast isimli molekülün, SARS-CoV-2 üzerinde tesirli olduğu belirlendi. Biyolojik testleri yapılan Montelukast’ın virüsün hücreye girmesini ve hücre içerisinde çoğalmasını engellediği gösterildi.
FAZ-2 ÇALIŞMALARI 8 MERKEZDE BAŞLAYACAK
Virüs nötralizasyon testlerinde alınan başarılı sonuçlar sonrası Montelukast için klinik çalışmalar planlandı. Faz-2 klinik çalışma, Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul Medipol Üniversitesi ve TÜBİTAK dayanakları ile 380 istekli hasta üzerinde planlanarak klinik çalışma için Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’ndan (TİTCK) klinik araştırma müsaadesi alındı. Faz-2 çalışmalarının kısa müddet içerisinde 8 farklı merkezde başlayacağı bildirildi.
DURDAĞI: COVID-19 ÖNCESİNDE VE TEDAVİSİNDE KULLANILABİLME POTANSİYELİ TAŞIYOR
Çalışmayla ilgili bilgi veren Proje YürütücüsüProf. Dr. Serdar Durdağı, “Bu ilacın en kıymetli özelliği, virüsün hem hücre içerisine girmeden evvelki Spike/ACE2 etkileşimini engellemesi hem de hücre içerisinde main proteaz enzimini inhibe ederek çoğalmasını önleyecek moleküler sisteme sahip olması. Virüs nötralizasyon testlerinde yapılan tahlillerde virüs enfeksiyonu öncesi ilaç muamelesinin de virüsün tesirini ötelediği bulundu” dedi.
Bir ilacın yine kullanılması yaklaşımının, sıfırdan ilaç geliştirme maliyetlerini ve mühletini değerli ölçüde azalttığının altını çizen Durdağı şöyle devam etti: “İlaç yine pozisyonlandırma çalışmalarında ele alınan moleküller daha evvel farklı bir hastalığa karşı preklinik ve klinik faz çalışmalarından geçtiği ve uygun tanımlanmış profillere sahip olduğu için uzun vadeli preklinik çalışmalar gerektirmezler ve bu nedenle acil hastalık durumları yahut salgınlar durumunda eksiksiz adaylar olurlar.Bu nedenle çok süratli bir halde Faz-2 evresine gelindi.”
GÜZEL: BÜSBÜTÜN YERLİ İMKANLAR KULLANILDI
Daha evvel COVID-19 tedavisinde kullanılan Favipiravir isimli ilacın yerli sentezini üretmeyi başaran Doç. Dr. Mustafa Hoş ise yeni ilaç adayının büsbütün yerli imkanlarla ilaç yine pozisyonlandırma çalışmaları ile multidisipliner bir yaklaşım ve farklı kurumlardan oluşan araştırmacı bir grup ile belirlendiğine ve bu iş birliklerinin değerine vurgu yaptı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
