MEF Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Prof.Dr. Onur Başer, kamu kurumları ve özel şirketlerin getireceği yeni düzenlemeler sayesinde aşı oranlarının artmasını beklediğini söyledi.
Covid 19 salgınına karşı aşı olanların sayısını artırmak için tüm dünyada kamu ve özel dal yeni önlemler almaya başladı. Microsoft, Google, CNN, Amazon, Wallmart üzere küresel şirketlerin çalışanlarına aşı zaruriliği getirdiğini belirten MEF Üniversitesi İktisat Kısmı Lideri Onur Başer, “Son yapılan anketler şayet özel şirketler ve kamu kurumları, okullar aşıyı mecburî tutarsa yahut aşı olunmaması halinde seyahat etme, restoranlara gitme, kültürel ve spor aktifliklerine katılmaları engellenirse aşı olma oranları artacağını gösteriyor” dedi.
Sağlık Bakanlığı datalarına nazaran, Türkiye’de şimdi aşı olmamış kişi sayısı 20 milyon 570 bin. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, uçak ve otobüs seyahatleri ile tiyatro, sinemalara girişte aşısız olanlardan PCR testi isteneceğini açıkladı. ABD’de Covid-19 sebebiyle hastanede yatan hastaların yüzde 97’si aşı olmayanlardan oluştuğuna işaret eden Prof. Dr. Başer, “Aşının ABD’de 100-200 bin vefatı engellediği hesaplandı. Genç yaş kümesinde aşı olmayanların sayısı fazla olduğu gözlemleniyor. Bilhassa faal çalışan kesim olduğu için kamu ve bölüm daha çok tedbir almaya başladı. Aşılama oranını artırmak için de en tesirli prosedür bireylerin ellerindeki seçenekleri tahlil edip karar vermeleri üzerine calışan bir bilim kısmı olan ‘Davranış Ekonomisi’dir” diye konuştu.
AVM’de, ulaşımda, restoranlarda, konut buluşmalarında bulaşma risklerinin hesaplanarak kamuya açıklanması gerektiğini kaydeden Başer, “Detaylı istatistikler insanların yasadığı, çalıştığı bölgedeki riskleri görmesini sağlayacaktır. Alınacak tedbirler olay ve aşılama oranlarına nazaran karar verilmeli. A kentinde olaylar yükselince tüm Türkiye’deki işletmeler ve beşerler cezalandırılıyor. Beşerler pandemi yorgunu ve daha ayrıntılı ve sağlam bilgiler talep ediyorlar” dedi.
Aşı olmayanların hayat şartları değiştirilmeli
Başer, aşı olanlar ve olmayanların hayat şartlarının değiştirilmesini önererek, “ABD’de kamu çalışanlarının çift doz aşı olması talep edildi. Aşı olmayanların ise iş yerinde maske takması, her iki haftada bir test olması ve mesai arkadaşlarından yaklaşık 2 metre uzaklıkta durması mecburî tutuldu. İkinci yol olarak insanlarda aciliyet hissi yaratan “hiperbolik indirim” formülü denebilir. Aşı olmayanlara aşı bitecek hissi yaratan iletiler gönderilerek, aşı oranları artırılabilir. Ayrıyeten, insanların davranışlarını değiştirmede anlık mükafatlar çok kıymetli olabiliyor. Afrika’da HIV hastalarına ilaçlarını almalarına karşılık çekilişlerle mükafatlar verildiğinde tedavi olan kişi sayısı artmıştı. Bilhassa aşı oranlarının düşük olduğu vilayetlerde bu tip çekiliş organizayonları düzenlenebilir. Bir başka yol da iletilerin insanların sevdikleri tarafından verilmesidir. Araştırmalara nazaran, uzaktan eğitim ile tüm dünyada öğrenciler en az 6 ay geri kaldılar. Aşı olmayan ailelere direkt cocuklarından iletiler gidebilir. Cocuğunun yüzüne batıyor diye 25 yıllık bıyığını kesen babalarımız var bizim. “Anne, baba benim için aşı ol” iletileri televizyonda bir tabipten duyulacak aşı yaptırın bildirisinden çok daha tesirli olacaktır.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
