Çocuklara Covid aşısı yapılmaya başlanmasıyla birlikte akıllara; astım, alerjik nezle, egzama üzere alerjik hastalığı olan çocuklarda BioNTech aşısı yapılabilir mi sorusu geliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Çocuk Alerjisi ve İmmünoloji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay, mevzu ile ilgili merak edilenleri açıkladı.
Covid Aşısı Neden Çok Değerlidir?
2019 (Covid-19) pandemisi, dünya genelinde her yaştan 165 milyondan fazla enfeksiyona ve 3.4 milyondan fazla vefata neden oldu. Ölümlerin engellenmesi ve toplumsal bağışıklığın sağlanması için aşılama çok kıymetlidir. Aşılanmamış çocuklarda ve yetişkinlerde virüsün bulaşması, virüsün mutasyonla biçim değiştirmesi ilerde aşılanmış olanların da risk altına girmesine neden olmaktadır.
Çocuklar Covid Enfeksiyonunu Nasıl Geçiriyor?
Çocuklar genelde koronavirüs enfeksiyonunu yetişkinlere nazaran daha hafif geçiriyor ve ağır bakım riski daha düşüktür. Bazen çok ağır tepkiler ve ölümcül tepkiler gelişebilir. Bu nedenle çocuklarda her vakit hafif geçmiyor. Bilhassa kronik hastalığı olan ve immün sisteminde sorun olan çocuklarda daha ağır geçiyor. Çocuklarda asıl sorun, taşıyıcı olabilmeleri, virüsün mutasyonla form değiştirmesi, mevcut aşıların tesirinin azalması ve riskli kümelere enfeksiyonu bulaştırmasıdır.
“Toplumsal Bağışıklığın Sağlanması için Çocuk ve Ergenlerin Aşılanması Önemli”
CDC, 12 yaş ve üzerindeki herkesin COVID-19’a karşı korunmaya yardımcı olmak için COVID-19 aşısı olmasını önermektedir. Yaygın aşılama, pandemiyi durdurmaya yardımcı olmak için kritik bir araçtır. Aşıları tam olan şahıslar pandemi öncesinde yaptıkları aktivitelere devam edebilirler.
Çocuk ve ergenlerin aşılanması ağır enfeksiyon geçirme riskinden fazla toplumsal bağışıklığın sağlanması için çok kıymetlidir. Zira çocuklar ve ergenler meskende kalmak istemezler. Okula daha rahat gitmek, oynamak gezmek ister. Bu toplumsal faaliyetlerden ötürü da sıklıkla enfeksiyon bulaşıp belirtilerin de fazla bariz olmamasından ötürü etrafa virüsü yaymaları daha kolaydır. Hepimiz biliyoruz ki ergenlik yaşındaki çocuklar genelde anne babalarını çok dinlemek istemezler. Gerekli korunma tedbirlerini almayacaklardır. Bu da hastalığın yayılmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıyeten meskendeki şahıslara bulaşmasını sağlamaktadır. Meskendeki riskli bireylerin ağır enfeksiyon geçirmesine neden olabilir. Ergenler, SARS-CoV-2 bulaşmasında değerli bir rol oynayabilir. Böylelikle aşıları hastalığı önleyebilir ve sürü bağışıklığına katkıda bulunabilir. Çocuklar ve ergenler ekseriyetle yetişkinlerden daha hafif Covid-19’a sahip olsalar da bu popülasyon da bilhassa altta yatan tıbbi durumları olanlarda önemli hastalıklar ortaya çıkabilir.
Çocuğunuzu ve Ailenizi Muhafazaya Yardımcı Olun
Covid-19 aşısı yaptırmak, çocuğunuzun Covid-19 ‘a yakalanmasını önlemeye yardımcı olabilir. Erken bilgiler, aşıların insanların Covid-19 ‘u diğerlerine yaymasını önlemeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ayrıyeten, Covid-19 kapsalar bile çocuğunuzun önemli halde hastalanmasını önlemeye yardımcı olabilirler. Kendinizi ve 12 yaş ve üzeri çocuklarınızı Covid-19 ‘a karşı aşılayarak tüm ailenizi muhafazaya yardımcı olun.
Hangi Covid Aşısı Çocuklara Yapılabilir?
Çocuklara COVID aşısı için faz 3 çalışmasını tamamlayıp tek onay alan aşı BioNTech aşısıdır. Sinovac aşısı 13-18 yaş ortası faz 1 ve faz 2 çalışmalarını tamamladı ve tesirli bulundu. Yakın vakitte faz 3 çalışmasının tamamlanması ile birlikte bu aşı da 18 yaş altındaki çocuklara yapılmaya başlayacak üzere görünüyor.
Çocuklara BioNTech Aşısı Yapılması Onay Aldı mı?
16 yaşında yahut daha büyük iştirakçileri içeren devam eden global, faz 1-2-3 randomize, denetimli bir çalışmanın faz 2-3 kısmında, BNT162b2, süreksiz hafif ila orta enjeksiyon bölgesi ağrısı ile karakterize olumlu bir güvenlik profiline sahipti, yorgunluk, baş ağrısı ve 2. dozdan 7 gün sonra Covid-19’u önlemede 95 tesirliydi. Bu bulgulara dayanarak BNT162b2, Covid-19 için 11 Aralık 2020’de 16 yaş ve üstü bireyler için Besin ve İlaç Yönetimi’nden acil kullanım müsaadesi aldı. Pfizer firması BioNTech aşısının çocuklarda yapılması için faz 3 çalışmasını 12-15 yaş ve 16-25 yaş çocuklarda gerçekleştirdi. Çalışma olumlu sonuçlandı. 10 Mayıs 2021’de, acil kullanım müsaadesi, bu raporda sunulan bilgilere dayanarak 12 yaşında yahut daha büyük şahısları kapsayacak formda genişletildi. SARS-CoV-2’ye karşı başka aşılara acil kullanım için müsaade verilmiştir; fakat, BNT162b2 şu anda 16 yaşından küçük şahıslarda kullanılmasına müsaade verilen tek aşıdır.
BioNTech Aşısı Çocuklarda Tesirli mi?
12-15 yaş ve 16-25 yaş çocuk ve gençlerde yapılan BioNTech aşısı çalışması sonuçlarına iki doz yapılan aşının aktifliği 100 olarak bildirilmiştir. Ergenlerde, genç yetişkinlere nazaran daha yüksek oranda antikor gelişti. Son olarak, adolesanlarda kabul edilebilir risk-fayda oranı ile birlikte olumlu güvenlik ve yan tesir profili ve yüksek aktiflik, artık daha genç yaş kümelerinde aşı değerlendirmesini haklı kılmaktadır. Adolesanların aşılanmasının, toplumu muhafaza da dahil olmak üzere dolaylı yararların yanı sıra hastalıkları önlemenin direkt faydasını sağlaması mümkündür.
Yan tesirleri nelerdir?
12-15 yaşındaki iştirakçiler ortasında, aşıdan 1 ay sonrasına kadar meydana gelen yan tesirler, 3, 16-25 arasındakilerde 6 olarak rapor edilmiştir. Biontech aşısı yapılanlarda, 12 ila 15 yaşındakilerin 0,6’sında ve 16 ila 25 yaşındakilerin 1,7’sinde önemli yan tesir bildirilmiştir.
Daha küçüklerde yorgunluk ve baş ağrısı yan tesiri daha az ateş görülüyor.
Enjeksiyon yerinde ağrı
Enjeksiyon yerinde ağrı yan tesiri çoklukla hafif ile orta şiddette olur ve tipik olarak 1-2 gün içinde düzelme eğilimi gösterir. 12-15 ve 16-25 yaş kümelerinde, enjeksiyon yerinde ağrı en sık görülen yan tesirdir.
Baş ağrısı ve yorgunluk
Her iki yaş kümesinde da baş ağrısı ve yorgunluk en sık bildirilen sistemik olaylardı. Birinci dozdan sonra yorgunluk 60 ve baş ağrısı 54 iken ikinci dozdan sonra biraz daha fazla oranda görülmüştür.
Ateş
BioNTech aşısı birinci dozdan sonra 7-10 iken 2. dozundan sonra 12-15 yaşındaki şahısların 20’sinde ve 16-25 yaşındaki bireylerin 17’sinde ateş meydana geldi. Çok az oranlarda lenf bezlerinde biraz büyüme ortaya çıkmıştır. Kas ağrısı, eklem ağrısı, kusma ve ishal üzere yan tesirler de görülebilmektedir. Tromboz yani pıhtı yahut çok hassaslık yan tesirleri yahut aşıyla ilgili anafilaksi (alerjik şok) görülmemiştir.
Sonuç olarak aşıdan sonra aşı yerinde ağrı, yorgunluk, baş ağrısı ve ateş sık görülen yan tesirlerdir. Ekseriyetle bir iki gün içinde düzelmektedir. Ağrı ve ateş için parasetamol içeren ağrı kesicilerin kullanılması yararlı olabilir.
Miyokardit ve Perikardit CDC İzleme Raporları
CDC, COVID-19 aşılamasından sonra ergenlerde ve genç erişkinlerde artan miyokardit ve perikardit raporları almıştır. COVID-19 aşısının bilinen ve potansiyel yararları, muhtemel miyokardit yahut perikardit riski dahil, bilinen ve potansiyel risklerden daha ağır basmaktadır. 12 yaş ve üzeri herkese COVID-19 aşısı önermeye devam etmektedir.
BioNTech Aşısının Alerji Riskleri Nedir?
Aşılara karşı gelişen alerjik tepkiler ekseriyetle etkin bileşenin kendisinden fazla katkı hususlarına ve aşıdaki koruyucular ve antibiyotikler üzere bileşenlere bağlıdır. Aşılar ayrıyeten üretim sürecine bağlı olarak az ölçüde protein içerebilir. BioNTech aşısı için milyon doz aşı başına yaklaşık on bir olayda şiddetli alerjik tepki gözlenmiştir. ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezlerinin bir raporuna nazaran, bu alerjik tepkilerin 71’i aşılamadan sonraki 15 dakika içinde gelişmiş ve çoğunlukla ( 81) bir alerji yahut alerjik tepki hikayesi olan şahıslarda meydana geldiği bildirilmiştir.
Aşıya karşı gelişen alerjik tepkilerin nedeninin, BioNTech aşısındaki mRNA’nın bozulmasını engellemek, suda çözünmesini sağlamak için kullanılan polietilen glikol (PEG) unsuruna bağlı olabileceği düşünülmektedir. Ayrıyeten mRNA’nın kendisinin de alerji yapabileceği düşünülmektedir. Alerjinin nedeni PEG unsuru yahut mRNA unsuruna bağlı düşünülse de bilimsel yayınlarda bu durum net olarak gösterilmemiştir. Yeni yayımlanan bir makalede alerjik şok olarak bildirilen 4 olayın izleminde bu durumun alerjik şok olmadığı alerjik şoku taklit eden durumlar olduğu bildirilmiştir.
Alerjik Hastalığı Olanlar Hangi Aşıyı Olsunlar?
Alerjik astım, egzama, alerjik nezle, besin alerjisi ve öteki alerjik hastalığı olan şahısların BioNTech aşısı olmasında sakınca yoktur. Yalnızca alerjik hastalığı olanların aşılarını hastane ortamında yaptırmaları ve aşı sonrası 30 dakika nezaret altında beklemeleri yararlı olacaktır.
İlaç alerjisi olanlar için BioNTech aşısının alerji riski daha yüksektir. Bu nedenle bilhassa ilaçların tablet formuna alerjik tepki geçirmiş olanlar, ilaç alerjisinin nedeni tespit edilmemiş olanların BioNTech aşısı olmadan evvel polietilen glikol unsuruna alerji istikametinden alerji uzmanlarınca kıymetlendirilmesi yararlı olacaktır.
Aşılara alerji gelişme potansiyeli açısından düşük, orta ve yüksek olarak sınıflamak aşı seçimine karar vermede yararlı olabilir.
İlaç Alerjisi Olanlar BioNTech Aşısı Yaptırabilir mi?
BioNTech ve öteki mRNA aşısı olan Moderna aşısına karşı alerjik tepki gelişen olaylar oldu. Bu aşılara karşı alerjinin nedeni aşı içindeki kollayıcı husus olan PEG hususuna bağlı olabileceği düşünülmesinden ötürü bilhassa PEG içeren ilaçlara karşı alerjisi olanların BioNTech aşısı olmaması daha emniyetli olacaktır. Şayet ilaç alerjisinin nedeni PEG içeren bir ilaca bağlı değilse o vakit alerji gelişme riski yüksek olmayacaktır. İlaç alerjiniz nedeni PEG unsuruna bağlı olup olmadığını bilmiyorsanız hekiminize danışmanız ve gerekiyorsa aşı öncesi PEG unsuruna alerji testi yapılması yararlı olabilir.
Aşıya Karşı Alerji Gelişmişse Ne Yapmalı?
Aşıya karşı alerji gelişenlere çok süratli bir formda müdahale edilmelidir. Birinci olarak hayat kurtarıcı adrenalin uygulanmalıdır. Bilhassa beta bloker tansiyon ilacı kullananlarda adrenalin tesirli olmayacağı için glukagon ilacı kullanılması gereklidir. Bu nedenle aşı yapılan merkezlerde glukagon ilacının da hazır bulundurulması çok değerlidir.
Sonuç olarak özetleyecek olursak:
-Biontech aşısı 12-18 yaş ortasında FDA tarafından onay almış tek aşıdır.
-Çocuk ve ergenlerin aşılanması toplumsal bağışıklığın sağlanması ve bulaşmanın engellenmesi için değerlidir.
-Çocuklarda Biontech aşısının aktifliği 100 dür.
-Aşının en sık yan tesiri aşı yapılan yerde ağrı, yorgunluk, baş ağrısı, ateştir. Ayrıyeten kusma, ishal, kas ağrısı, eklem ağrısı, titreme yan tesirler görülebilir.
-Aşının yan tesirleri bir iki gün içinde genelde düzelir nadiren önemli ateş, baş ağrısı gelişebilir.
-Kanda pıhtı, alerjik şok üzere yan tesirler faz 3 çalışmasında görülmemiştir.
-Astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi, arı alerjisi üzere alerjik hastalığı olan çocukların PEG unsuru içeren ilaçlara alerji gelişme hikayesi yoksa BioNTech aşısı yapılabilir.
-PEG içeren ilaç alerjisi olan çocuklarda aşı öncesi PEG hususuna karşı alerji testi yapılarak aşı kararının verilmesi daha gerçek bir yaklaşım olacaktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
