Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nin Moodist Akademi ile düzenlediği ‘Ruh Sıhhati Sempozyumu başladı. 44 bilim insanın iştirakiyle gerçekleşecek sempozyumun açılış konuşması Prof. Dr. Kültegin Ögel tarafından yapıldı. Sempozyumda farkındalık (mindfulness) konferansında konuşan Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık terapisindeki ögelerin psikoterapide kullanımı ile ilgili değerli bilgiler verdi. Farkındalık (mindfulness) terapisinin son yıllarda epeyce yaygınlaştığını belirten Prof. Dr. Kültegin Ögel, “Bunun nedeni ruh sıhhati meselelerinde faydalı olması. Mindfullness aslında tek başına bir eğitim alanı. Çok kolay öğrenilen bir terapi sistemi değil fakat mindfulness bir ömür biçimi. O nedenle de bu kadar geniş bir eğitim gerekiyor. Bu hayat biçimini kendi hayatınıza geçirmeniz gerekiyor ki bunu öbür insanlara da aktarabilsin” dedi.
Türkiye’nin önde gelen ruh sıhhati uzmanları, online olarak düzenlenen Moodist Ruh Sıhhati Sempozyumu’nun birinci gününde bir ortaya geldi. 3 gün boyunca sürecek sempozyum, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel’in farkındalık bahisli konferansı ile bugün başladı. “Klinik Uygulamalara Yakın Bakış” ana konusu üzerinden ele alınacak sempozyuma ait açıklama yapan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık (mindfulness) ögelerini anlattı.
Şimdiye odaklanmak, yargısızlık, uzaklık koyma, kabullenme ve deneyimlemenin farkındalığın tüm öğeleri olmasa da bu 5 ögenin anlamayı ve muahedeyi kolaylaştırmak için kullanılan formüller olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kültegin Ögel, her öğenin terapide nasıl kullanıldığını, ne işe yaradığını ve şimdiye odaklanma maharetinin terapide nasıl kullanılabileceğini anlattı.
1. Şimdiye odaklanmak
Odaklanmak aslında dikkati bir yere toplamaktan fazla o ana toplamaktır. Yani dikkatim dağılsın anksiyetem azalsın deyip bulaşık yıkamak değil. Bulaşık yıkıyorsanız bulaşığa dikkati vermek yahut çay içiyorsanız çaya dikkati vermek. Alıcı bir dikkat, olduğunuz yerde hissettiğiniz, size gelen duyumlara dikkati toplamaktır, yepisyeni duyumlar yaratmak değildir. Şimdiye odaklanmak aslında geleceğin ve geçmişin yükünü azaltır. Münasebetiyle ruhsal meselelere düzgün gelmesinin en kıymetli nedenlerinden bir tanesi bu. Örneğin hiçbir şeyden keyif almayan insanlarda şimdiye odaklanma eksikliğini çok görüyoruz, araştırmalar da bunu gösteriyor. Örneğin bahçede çiçekler ortasında otururken bunun ne manası var diye yahut yarını düşündüğünde, geçmişi düşündüğünde o anın keyfini çıkaramıyor. Ya da bir kar yağışını seyrederken “eyvah kar yağdı yarın nasıl işe gideceğim” derseniz o vakit kar yağışının keyfini alamazsınız. Lakin o ana odaklanırsanız, kar yağışı sırasında neler gördüğünüze, neler hissettiğinize odaklanırsanız o vakit o andan keyif almaya başlarsınız. Ayrıyeten bir kanıyı daima ve art geriye düşünmenin nedeni geçmiş ve gelecekte yaşamak. Yani keşke şöyle yapmasaydım, keşke bu türlü olsaydı üzere kanılarda olanlar o anda yaşananların çok farkında değildirler. Şimdiye odaklanma ruminatif fikirleri durdurmada değerli bir faktördür. Şimdiye odaklanmak depresyonda işe yarayacak bir nokta. Hastalanacak mıyım, ölecek miyim üzere niyetler geleceğe yönelik fikirlerdir. Keşke sigara içmeseydim de akciğerim bu türlü olmasaydı üzere kanılar de geçmişe yönelik kanılardır. Halbuki o sırada yapılacak birçok şey vardır.
2. Yargısızlık
Yargısızlık da farkındalık için çok değerli bir faktördür. Acının kaynağı tecrübelerin kendileri değil, tecrübelerle kurulan, yargıların yönlendirdiği tutunma bağlantısıdır. Yargısızlık farkındalık terapisinin en değerli ögelerinden bir adedidir. Örneğin depresyonda kendine yönelik olumsuz fikirler ve işlevsel olmayan tavırlardır. Tüm bunlar yargılı olmanın sonucudur. Farkındalık terapisi içerisindeki yargısızlığı öğrenirsek ve öğretebilirsek o vakit hastamızda depresyon gelişme mümkünlüğü azalmaya başlıyor. Depresyonda suçluluk duygusu, kendine itimat azlığı, ümitsizlik ve karamsarlık çok fazladır. Bunu arttıran faktörlerden biri de yargılamadır. Niçin bu türlü yaptım, keşke bu türlü yapmasaydım, aslında bu bu türlü olmalıydı üzere kanılar yargılamanın ve yargılı düşünmenin sonucudur. Kişi yargısızlığı öğrendiği vakit bu suçluluk hisleri ve kendine itimat azlığı, telaş ve dert da azalmaya başlar. Yargı anksiyeteyi arttırır, makus bir şey olacak, kalp krizi geçiriyorum kanısına neden olabilir. Halbuki her ağrı bir kalp krizi değildir, bunun anlaşılması gerekiyor, bunun için de kişinin yargısız olması gerekiyor. Kendisini, durumlarını ve duyumlarını yargıladığı sürece çok daha olumsuz bir duygudurum içine girebiliyor. O yüzden anksiyete uygun ya da köyü değildir, anksiyete bir histir ve kişi anksiyete ile birlikte yaşayabilirim diyorsa o vakit yargısızlık belirtisini kazanmış demektir ve bu da anksiyetenin kendisine verdiği ziyanı da çok azaltacaktır.
3. Aralık koyma
Mesafe koyma da farkındalık terapisinde çok kullanılan bir ögedir. Burada temel nokta farkındalık yani mindfullness, fikrin içeriği ile değil, niyetin kendisi ile uğraşır. Yani fikir niyettir. Bu niyetin nereden geldiği, nasıl ortaya çıktığı, çocukluktan mı geldiği yoksa his ve fikirlerin bir sonucu olarak mı ortaya çıktı diye araştırmaz. Hasebiyle niyetin içeriğiyle değil, daha çok niyetin yahut hissin kendisiyle uğraşırız. Bu da kendi his ve niyetlerimizle olan arayı de sağlar. Neden bu türlü düşünüyorum diye saatlerce düşünebilirsiniz, bunun hakikat bir yanıtı da yoktur. Ya da 100 tane yanıt vardır, bu 100 yanıt da doğrudur, hepsi de yanlış olabilir. Farkındalık terapisinde biz his ve niyetlerle ara koymayı öğretiyoruz. Böylelikle kişi his ve fikirlerinin kendisi olmadığını öğrenmeye başlıyor. Farkındalık olumsuz niyetleri değiştirmez lakin kişinin daha farkında olmasını sağlar. Hasebiyle kişi fikrini değiştirebileceğini fark eder. Beynimiz günde birçok his ve fikir üretiyor. Biz bunların birçoklarının farkında değiliz ancak farkına vardığımızın sayısı çoğaldıkça da kendimizi daha makûs hissediyoruz. Bu fikirlerin zihnimizin üretimi olduğunun mindfulness ile farkına varıyoruz ve bunlarla başa çıkmayı sağlamak ve bir arada yaşamayı öğrenmek. Anksiyetenin kişinin kendi olmadığını anlamak gerekiyor. Yani anksiyete benim bir kesimim değil, benim yanımda duran bir öge diye düşünmek lazım. Şayet ben anksiyeteysem bir şey yapmam çok sıkıntı; fakat ben bir şeyi anksiyetemle birlikte yapabilirim. Hasebiyle uzaklık koymak dediğimiz bu. Ben ve anksiyetemi ayırt etmek o hissin biz olmadığının farkına varmak kişinin hayatında anksiyetenin getirdiği tesirlerin azalmasına yol açar. Olayın/stresin içerisine girdiğimizde olay ya da gerilimi çok fark edemeyiz, çok stresliyizdir lakin dışarıdan bakabildiğimizde gerilimle başa çıkmak daha kolaydır.
4. Kabullenmek
Kabullenmek de farkındalığın kıymetli ögelerinden biridir. Kabullenmekle değiştiremeyeceğimiz şeyleri kabullenmeyi kastediyorum. Değiştirebilecek şeyler varsa uğraşılmalı natürel fakat yağmur yağıyor, niçin her gün yağmur yağıyor diye düşündüğünüzde kendinizi makus hissedersiniz. Ancak bunu değiştiremeyeceğinizi anladığınızda ve kabullendiğinizde yahut o ana odaklandığınızda o hayatınızı etkilemez. Kabullenmenin dönüştürücü gücü hayatı olduğu üzere deneyimlemekten, kabul etmekten ve görmekten geliyor. Ömrü kabullendiğimiz vakit ömrün bize verdiği ve değiştiremeyeceğimiz gerilimlerle çok daha rahat başa çıkma bahtına sahip oluyoruz. İnsanlarda şöyle bir kanı var; şayet kendimi keyifli hissedersem bu acılarım da kaybolacaktır. O yüzden beşerler daima kendini âlâ hissetmeye çalışırlar. Bugün âlâ miyim, ne kadar keyifliyim diye düşünürler. Halbuki mindfullness bakış açısında tam zıddıdır. Kişi kendini acıya açarsa keyfe de açmaya başlar. Yani biz acılarımızı ve dertlerimizi kabul edersek, evet bugün dertliyim, tamam dersek o vakit keyif oranımız daha fazlalaşacaktır. Kabullenme kişinin ruhsal durumunun niteliğini değiştiren bir faktördür. Uygun olacağım, uygun olmalıyım fikri olursa o vakit acı çok daha uzun mühlet devam edecektir. Kabullenmek depresyonun değişmesini sağlar. Evet geçmişte yanlışlarım oldu dersek ruminasyon da duracaktır, ruminasyonun durması da depresyonun durmasına yol açacak bir faktördür. Tek başına kabullenmek bile depresif niyetlerin ortaya çıkışını azaltır. Anksiyeteden kaçınma davranışı her vakit anksiyetenin artmasına yol açar. Bu da anksiyetenin bir hastalık, bir bozukluk haline gelmesine yol açar. Anksiyeteden kaçmayıp anksiyeteyi yargısız bir biçimde kabullenmek anksiyetenin gücünü azaltıp bir bozukluk haline gelmesini engelleyecektir.
5. Deneyimlemek
Deneyimlemek başka dört öge ile irtibatlı bir durum. Olumsuz tecrübe itilip düşman haline getirilmez, o tecrübeyle yaşamayı öğrenmektir. Tecrübesi bastırmak, kaçmak, itmek düşmanlıktır. Bir düşmanınız varsa bir savaş da vardır. Düşman yapmak yerine tanıyıp, olmalarına müsaade vererek ve direkt deneyimleyerek bu tecrübelerin bize getirdiği olumsuz tarafları yok edip törpüleyebiliriz. O nedenle bu yaşadığımız şey olsun; ben bunu göreyim, seyredeyim ve direkt deneyimleyeyim dediğinizde tecrübenin yarattığı aksilikleri yaşamamaya başlarız. Buna tecrübeden öğrenmek yahut tecrübeyle bağlantı kurmak diyoruz. Birçok tecrübe bize çok şey öğretir ancak kıymetli olan bu tecrübesi yaşantılayabilmek, onunla bir münasebet kurabilmektir. Bunlar insanlara çok şey kazandırır. Depresyon beşere çok şey öğretir, lakin depresyondan bir şey öğrenmeye açıksanız öğrenirsiniz. Lakin depresyon çok makûs, düşman derseniz o vakit depresyondan hiçbir şey öğrenmezsiniz. Bu da depresyonun tekrarlamasına yol açabilir. Deneyimlemek kaçmak değildir. Deneyimlemek ruhsal durumlarla yüzleşmektir. Tecrübenin getirdiği bir öbür özellik de bilişsel reaktiviteyi azaltmaktır, otomatik cevap ve reaksiyon vermeyi azaltmaktır. Kızıp eli duvara vurma bilişsel bir reaktivitedir. Lakin o kızgınlığı deneyimleyip onunla kalmayı öğrensem elimi duvara vurmayacağım. Bir öteki örnek de yolda yürürken kendinizi makus hissettiğinizde eyvah neden kendimi makûs hissettim derseniz kendinizi daha makus hissederseniz. Halbuki o an o duyguyu deneyimleseniz ve neden bu türlü hissediyorum diye düşünmezseniz bu his da daha ileri gitmeyecektir. Deneyimlemek için yargısızlık, ara koyma, kabullenme, şimdiye odaklanma üzere tüm mindfullness hünerleri gerekiyor.
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Hakkında;
Şubat 2016’dan bu yana, 10 bin 200 metrekare kapalı alana sahip, 8 katlı çağdaş binasında hizmet veriyor. Moodist, 75 yatak kapasitesi, suit ve konforlu hasta odaları, erişkin ve çocuk poliklinikleri, bağımlılık, bayan ruh sıhhati, acil psikiyatri kısımları, EKT, TMS, EEG ve tüm ruhsal teşhis testleriyle, ruh sıhhatine yönelik bilim ve teknolojinin gerektirdiği şartları sağlayan, tam teşekküllü özel bir psikiyatri hastanesidir. Moodist’in akademik kimliğe sahip profesör, uzman tabip ve psikologlardan oluşan doktor takımında ayrıyeten; anestezi, iç hastalıkları, nöroloji uzmanı, diyetisyen ve deneyimli sıhhat işçisi de bulunuyor.
Moodist Akademi Hakkında;
Moodist Akademi psikiyatri ve psikoloji alanında üst uzmanlık eğitimleri sunmak için kurulmuştur. Moodist Akademi’nin maksadı eğitimlerin alanında uzman ve klinisyen şahıslar tarafından verilmesi ve klinik marifetler geliştirilmesi sağlanmaktadır. Moodist Akademi eğitimleri, klasik eğitimlerden farklı olarak pratik ve alanda uygulanabilir eğitimleri olaylar ve süpervizyon eşliğinde anlatmaktadır. Eğitimlerini, uygulama merkezi olan psikiyatri ve nöroloji hastanesi içinde vermektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
