Yapay Zekâ Dayanaklı Dijital Tarım Projesi ile gündeme gelen Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi, bu defa de pamuk tarımının sürdürülebilirliğinin desteklenmesi konusunda bir proje ile bölge çiftçisine ve ülke iktisadına katkı sunmaya devam ediyor.
TÜBİTAK tarafından 2021/1 devri, 1001 programı kapsamında sunulan 2497 proje teklifinden 2233’ü bilimsel değerlendirmeye alınmış ve yapılan kıymetlendirme sonucunda 247 proje önerisi desteklenmesine karar verilmişti. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi öğretim üyelerinden Prof.Dr. Hikmet Günal tarafından hazırlanan “Ürün Rotasyonu ve Toprak Sürece Uygulamalarının Pamuk Ekili Alanların Toprak Kalitesi ve Sera Gazı Salınımına Tesirleri ve Gelecekteki Pamuk Randımanının Cropgro-Cotton ile Modellenmesi” bahisli proje, TÜBİTAK tarafından desteklenmeye hak kazandı.
Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hikmet Günal’ın yürütücülüğünü yapacağı projede, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyeleri Prof. Dr. Abdülkadir Şoför, Prof. Dr. Cengiz Kaya, Prof. Dr. Recep Gündoğan, Prof. Dr. Salih Aydemir, Doç. Dr. Mehmet Şenbayram, Dr. Öğretim Üyesi Hüseyin Arslan ve Dr. Öğretim Üyesi Shahid Farooq ile Çukurova Üniversitesi’nden Prof. Dr. İsmail Çelik ve Siirt Üniversitesi’nden Doç. Dr. Mesut Budak yer alacak.
Pamuk tarımı yapılan topraklarda üretim yapılırken toprakların kalitesinin korunarak güzelleştirilmesi ve tarım yerlerinden gerçekleşen sera gazı salınımının en aza indirilmesi ülkemiz ve tüm dünyada besin ve lif üretiminin devamlılığının sağlanması ismine büyük değer taşımaktadır. Desteklenmesine karar verilen projede, pamuk tarımında daima pulluk ile toprak işlemenin yerine azaltılmış yahut sıfır toprak sürece uygulamalarının adaptasyonu ile randımanın ve toprak kalitesinin uygunlaştırılması, pamuk hasadı ve ekimi ortasında boş kalan yerlerde yem bitkisi üretiminin yapılması ve yabancı ot denetimi hususları üzerine ağırlaşacaktır. Ayrıyeten, pamuk tarımında denenecek toprak sürece ve orta eser yetiştiriciliği ile daima pamuk yetiştiriciliğinin sera gazları emisyonuna tesirleri araştırılacak ve bu uygulamalarının her biri altında gelecekte beklenen iklim değişimi senaryolarında pamuk randımanının nasıl değişeceği modellenerek varsayım edilecektir. Belirtilen her bir bahis, alanında uzman araştırmacıların önderliğinde tarla denemeleri ve laboratuvar çalışmaları ile ele alınacak ve pahalandırılacak.
Güneydoğu Anadolu bölgesinde yetiştirilen en önemli eserlerden biri olan pamuğun üretiminde alternatif ziraî üretim metotlarının uzun periyodik deneme alanlarında izlenmesinin kıymetinden bahseden Proje Yürütücüsü Prof. Dr. Hikmet Günal, “yeryüzü bize atalarımızdan miras kalmadı, çocuklarımızdan ödünç aldık” biçimindeki Kızılderili atasözünü hatırlatarak projenin kıymeti hakkında açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Hikmet Günal: “Tarımsal üretimin yapıldığı alanlarda üretimin sürdürülebilir olması, gelecekte besin ve lif tedariki konusunda kahır yaşamamamız için mecburidir. Bölgedeki pamuk tarımı; çok toprak sürece, gereğinden fazla su kullanımı, daha sık yaşanan kuraklık, tuzluluk ve topraklarının verimliliklerinin azalması üzere sıkıntılar ile karşı karşıyadır. Pamuk tarımında olduğu üzere başka birçok kültür bitkisinde tıpkı tarlada kesintisiz yetiştiriciliğin, toprağın kalitesine ve ziraî üretimin sürdürülebilirliğine olumsuz tesirlerini önleyebilmek emeli ile Tarım ve Orman Bakanlığı 2018 yılı baz alınarak ziraî eserlere teşvik kapsamında uygulama değişikliğine gitmiştir. Bu değişiklikte, örtü altı üretimler ve çeltik hariç olmak üzere bir parsele tek yıllık bir bitki art geriye üç sefer ekilirse, üçüncü üretim dönemi için mazot, gübre ve öteki bitkisel üretim takviyeleri ödenmeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda, son iki yıldır, bölgedeki üreticilerin değerli bir kısmı ziraî teşvikten faydalanabilmek için iki yıl pamuk ekiminin akabinde üçüncü yılda kışlık buğday ve ikinci eser dane mısır rotasyonunu uygulamaktadır. Lakin, rotasyondaki tüm bitkilerin ekim hazırlığında ve sonrasında pamuk tarımında olduğu üzere klasik ağır toprak sürece devam etmektedir. Tarım ve Orman Bakanlığının “destek düzenlemesi” kapsamında pamuk üretimi yapan bir çiftçinin toprağı 5 yıl içerisinde toplam 21 ay boş kalmaktadır. Şayet destekleme kapsamı dışında bir çiftçi daima pamuk ekerse 5 yıl içerisinde boş kalacak ayların toplamı, çabucak hemen 30 ay olacaktır. Destekleme kapsamında, pamuğun tarlada olmadığı kış ve erken ilkbahar aylarında örtü bitkisi yetiştiren üreticilerin dayanak almaya devam edebileceği belirtilmiş olmasına karşın, üreticiler ortasında örtü bitkisi tarımı ilgi görmemiştir. Tarım Bakanlığı, Güneydoğu Anadolu’da pamuğun kıymeti nedeniyle, bilhassa yem bitkileri ile ortak rotasyonların bir modülü olarak kapsamlı bir pamuk modelinin geliştirilmesine gereksinim vardır” diye konuştu.
Pamuğun çeşitli sanayiler için lif, yem ve besin olarak global manada kıymetli bir mahsul olduğunu belirten Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik, “Bu çalışma, tarım topraklarımızın korunarak pamuk tarımının devam ettirilebilmesi için gerekli olan uygulamaların ortaya konulmasını sağlayacak. Bunun yanı sıra boş kalan müddette bölgedeki hayvancılığın en değerli sorunu olan kaba yem üretiminin pamuk tarımına entegre edilebileceğini göstermek ismine son derece kıymetlidir. Ziraat Fakültemizin son vakitlerde bilim ismine yapmış olduğu çalışmalarından ötürü Hocalarıma çok teşekkür ediyorum” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
