Disiplin, çocuğa inançlı bir ortam sunmayı amaçlayan, denetimli davranmayı ve istenen davranış alışkanlıklarını öğretmeyi hedefleyen bir eğitim aracı olarak kullanılıyor. Disiplinin ebeveyn ve çocuk ortasında sağlıklı ileşimim kurulmasında temel yapı taşlarından biri olduğunu vurgulayan uzmanlar, çocuğun gösterdiği davranış ve ahenk meselelerine çoklukla mesken ortamında ailenin uygunsuz disiplin kurallarının yol açtığını tabir ediyor. Uzmanlar, disiplinin çocuğa ceza verme formülü olarak kullanılmamasını, ebeveynlerin rol model olmalarını ve çocukların haklarına hürmet gösterilmesini tavsiye ediyor.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, çocuklarda disiplinin ehemmiyetine değindi ve ailelere tavsiyelerde bulundu.
Disiplin çocuk eğitiminin en kıymetli parçası
Disiplinin çocuğa inançlı bir ortam sunmayı amaçlayan, denetimli davranmayı, istenen davranış alışkanlıklarını öğretmeyi hedefleyen ve olumlu benlik duygusu ile iç kontrolü geliştirmesine yardımcı olan bir eğitim aracı olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Disiplinin tıpkı vakitte aile içerisindeki istikrar ve tertibin oluşturulmasının yanı sıra ebeveyn-çocuk ortasında sağlıklı bağlantının kurulmasındaki temel yapı taşlarından biri olduğunu söyleyebiliriz. Disiplin dışsal zorlamalarla yahut çocuğa yaptırımlarla sağlanacak bir yapı değildir. Burada kıymetli olan disiplin vasıtasıyla çocuğa içselleştirilmiş sorumluluk duygusu kazandırmaktır. Disiplin çocuk eğitiminin en değerli kesimi olarak kabul edilmeli.” dedi.
Uygunsuz disiplin kuralları ahenk meselesine yol açıyor
Çocuğun gösterdiği davranış ve ahenk meselelerine çoklukla mesken ortamında ailenin uygunsuz disiplin kurallarının yol açtığını vurgulayan Günana, “Bazı aile ortamlarında disiplin olmadığı için çocuğun tüm davranışları olumlu ve müsamaha ile karşılanıyor. Çocuğa sınırsız haklar tanınıyor. Öteki taraftan birtakım aile ortamlarında çok hoşgörüsüz ve katı disiplin uygulanıyor. Bu biçim ailelerde disiplin anlayışı eğitici olmaktan çok cezalandırıcı oluyor. Bu biçim anne ve babalar olay olduğunda dinlemek yahut anlayış göstermekten çok tepkisel olarak yaklaşıyorlar. Kimi ebeveyn tavırları ise çok müsamaha ve cezalandırıcı davranış halleri ortasında gidip gelebiliyor. Bu tip aile ortamlarında disiplinin ne vakit ve nerede uygulanacağı besbelli olamıyor.” diye konuştu.
Tutarsız disiplin uygulamaları aile içi çatışmalara yol açıyor
Ebeveynler kendi ruhsal durumlarına nazaran disiplin oluşturabildiklerini söz eden Nuran Günana, “Normalde müsaade verilmeyen bir davranış, yalnızca anne ve babanın vakti olmadığı için yahut çevresel şartlar nedeniyle görmezlikten gelinebiliyor. Bir gün görmezlikten gelinen davranış sonraki gün cezalandırıldığında çocuk da uygulanması amaçlanan davranış halini anlayamayabiliyor. Bu çeşit tutarsız disiplin kuralları çocukların sorumluluk almalarına pürüz olacağı üzere birçok aile içi çatışmalara neden oluyor ve alakayı zedeliyor.” dedi.
Disiplin ceza formülü olarak uygulanmamalı
Disiplinsiz ve kuralsız ortamda yetişen çocukların kendilerini inançsız ve kaybolmuş hissedebileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Aşırı kurallı ve katı disiplinin olduğu bir ailede yetişen çocuklar kendileri için gereken özsaygıyı ve kendilik kıymetini geliştiremeden büyüyorlar. Disiplin çocuğa uygulanan bir ceza formülü manasına ya da çocuğun kişiliğini yok saymak manasına gelmemeli. Çocuklar hudutlarını bilerek dünyaya gelmezler, disiplin sonradan aile içerisinde öğrenilir. Ebeveynlerin en değerli sorumluluklarından birisi çocuğa öz disiplin usulünü öğretmektir. Bu da sağlıklı kuralların olduğu bir ortamda sağlanabilir.” sözlerini kullandı.
Çocuklara rol model olmak disiplin açısından önemli
Çocuklara model olmanın da değerli disiplin çeşitlerinden biri olduğunun altını çizen Günana, “Ebeveynlerin çocuklarının duygusal ve fizikî gereksinimleri güzel bilmeleri, davranışlarını düzgün gözlemlemeleri gerekir. Çocukların hangi davranışlar karşısında hangi reaksiyonları verdikleri de güzel bilinmeli. Aksi takdirde yanlışlı disiplin uygulamaları ortaya çıkabilir. Çocukların hislerini tabir etmeleri konusunda model olunmalı. Çocuğu neyin incittiği yahut kızdırdığı yeterli bilinmeli ve üzerine karşılıklı konuşmalar yapılmalı.” dedi.
Çocuğun haklarına hürmet gösterilmeli
Ebeveynlerin çocuklarının yapmamasını istedikleri olumsuz davranışları önlemek için kendilerinin de bu cins davranışları yapmamaları gerektiğini vurgulayan Günana, “Çocuğun ailenin bir uzantısı olmadığı, bir birey olduğu unutulmamalı. Çocuğun bir birey olduğu unutularak daima bağırmak, kızmak, reddetmek yahut dövmek bir disiplin prosedürü değildir. Tersine çocuğun bu tip durumlar karşısında bağırmasına, kızmasına yahut şiddet uygulamayı öğrenmesine neden olur. Çocuğun haklarına hürmet gösterilmesi ve tıpkı vakitte ebeveynlerin kendi haklarına ve oburlarının haklarına hürmet göstermeleri gerekiyor.” diye konuştu.
Ev içi kurallar ve sonlar net olmalı
Çocuğun öteki bireylerle kıyaslanmaması ve yaşına uygun sorumluluklar verilmesi değerli olduğunu söz eden Uzman Klinik Psikolog Nuran Günana, “Ev içi kuralların ve sonların net olması, kesinlikle kararlı bir formda koyulan kuralların ardında durulması gerekiyor. Çocuğun olumsuz davranışı karşısında ebeveynlerin bu davranışı onaylamadıklarını göstermeleri gerekiyor. Ebeveynlerin her vakit dengeli ve kararlı bir formda birebir yansıları vermeleri de değer kazanıyor. Kurallar varsa nedenleri de olmalı. Bu nedenler de çocuğa anlatılmalı. Çocuklara koyulan kurallar açıklanmalı ve bu kuralların neden koyulduğu hakkında bilgi verilmeli.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
