Ceviz, besin kıymetleri açısından lifler, vitaminler ve mineraller ile sağlıklı yağlar içerdiği için son yıllarda üstün besin olarak tanımlanıyor. Ceviz, tadı ve kullanım alanı çeşitliliği ile de en çok tercih edilen yağlı tohumlar kümesine giriyor. Kuruyemiş sınıfında bedellendirilen cevizin beden üzerinde çok sayıda olumlu tesiri bulunuyor. Tertipli tüketildiğinde bağışlık sistemini güçlendiriyor, cilde parlaklık veriyor ve kırışıklık oluşumunu engelliyor. Kandaki melatonin düzeyini yükselterek uyku sistemine katkı sağlıyor. Memorial Kayseri Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Dyt. Merve Sır, ceviz hakkında bilgi vererek, nasıl tüketilmesi gerektiği konusunda ihtarlarda bulundu.
Ceviz kabuklu saklanmalı
Sonbahar ve kış mevsiminde tazeliğini uzun müddet koruyan ceviz uygun kurallarda kurutulduktan sonra çiğ olarak çabucak tüketilmeyecekse kabuklu olarak saklanmalıdır. Serin, kuru bir yerde koruma edildiğinde uzun mühlet tazeliğini korumaktadır. Şayet kabuğu kırıldıysa, hava almayan uygun saklama kaplarında 6 ay buzdolabında, 1 yıl da derin dondurucuda koruma edilmelidir. Çiğ ve kavrulmuş ceviz neredeyse birebir ölçüde kalori, protein, yağ, karbonhidrat ve lif içerir. Çiğ ve uygun şartlarda kurutulmuş kuruyemiş ortasındaki besin pahası farkları asgarî seviyededir. Fakat cevizi çiğ olarak tüketmek her vakit daha sağlıklıdır. Çiğ olarak değil kavrulmuş olarak tüketilecekse, yaklaşık 15-25 dakika boyunca en fazla 140 santigrat derecede kavrulmalıdır. Yüksek ısı derecesinde yapılan kavurma sürecinde ziyanlı unsurlar (akrilamid, trans yağlar) oluşabilmektedir. Bu sıcaklıkta yapılan kavurma sürecinde ise cevizin besin kıymetlerinin kaybı en aza inecektir. Yağ asitleri neredeyse hiç ziyan görmeyecek, amino asitler ve şekerler ortasındaki tepki olarak tanımlanan akrilamid oluşma mümkünlüğü azalacaktır. Yapılan araştırmalarda akrilamidin unsurunun, kansere neden olduğu belirlenmiştir. Kavrulmuş ceviz ise yalnızca birkaç gün bekletilmelidir. Zira kavrulmuş kuruyemişlerin dayanıklılığı son derece düşüktür.
Rengi, kokusu ve tadı denetim edilmeli
Kurutulmuş ya da kavrulmuş ceviz satın alırken renk, koku ve tat denetim edilmelidir. Bilhassa kavrulmuş kuruyemişler çoklukla ülkemizde yağlanmış, tuzlanmış ya da şekerli olarak paketlerde satılmaktadır. Bu yüzden paket içeriğine dikkatlice bakılmalı, ziyanlı katkı unsuru içeren eserler alınmamalıdır. Cevizi öğütme süreci ise katiyen konutta yapılmalıdır. Çiğ kuruyemişlere bakterilerin bulaşma (kontamine) mümkünlüğü düşüktür. Lakin çiğ ve kavrulmuş kuruyemişler uygun halde kurutulmadıysa küf toksinleri oluşabilmektedir. Besin denetimleri sırasında ithal edilen sert kabuklu yemişlerin bozulma mümkünlüğünün daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Her vakit küf toksinini gidermek için tedbir alınmalıdır.
Cevizin 4 kıymetli faydası
Yapılan araştırmalarda cevizin beden üzerindeki olumlu tesiri kanıtlanmıştır. Cevizin besin kıymetleri, Orta Çağ’dan erken periyoda kadar bilim adamları tarafından araştırılmaktadır. Yaklaşık 90 besin unsuru içeren ceviz, insan sıhhati üzerinde son derece olumlu bir tesire sahiptir.
- Magnezyum, çinko, bakır, demir, fosfor, bir dizi vitamin içeren ceviz; âlâ yağlar, folik asit, demir ve potasyum açısından zengindir. Sağlıklı ve istikrarlı beslenme konusunda gerçek bir harika besindir.
- Antioksidanların bolluğu nedeniyle, yaşlanmaya bağlı hastalıklar, kanser ve kardiyovasküler sistem hastalıklarını önlendiği bilinmektedir.
- Ceviz glütensiz bir diyet için de uygundur. Vejetaryenler ile veganlara bir dizi besin ve vitamin dayanağı sağlamaktadır.
- Yapılan araştırmalarda, nizamlı ceviz tüketenlerde berbat kolesterol olarak tanımlanan LDL’nin yemeklerden sonra ortaya çıkan oksidatif hasarını önlediği belirlenmiştir.
Ceviz bağırsaklara güzel geliyor
Cevizin yapraklarının mide ve bağırsak sorunlarının tahlilinde yardımcı olduğu bilinmektedir. Kendisi kadar bedelli olan ceviz yaprakları, Orta Çağ’da tıbbi maksatlar için kullanılmıştır. Mukoza zarının iltihaplanmasına karşı koyabilecek yüksek acı ve tanen içeriğine sahiptir. Ceviz yapraklarından yapılan çay idrar söktürücü tesire sahiptir ve mide bulantısı ile ishale âlâ gelmektedir. Ceviz yaprakları, ayrıyeten cilt problemleri ile uçuk ve çok terleme konusunda destekleyici tedavi olarak kullanılmaktadır. Bayanlar için ceviz yaprağı çayının adet düzensizliğine uygun geldiği ve adet kramplarını hafiflettiği belirlenmiştir.
Ceviz kilo vermede tesirli
Akşamları televizyon başında cips yahut çikolata yeme alışkanlığınız varsa bunun yerine daha sağlıklı olan ceviz tüketebilirsiniz. Lezzetli ve doyurucu olduğu için açlık hissini azaltmaktadır. Yapılan araştırmalarda da cevizin açlık hissini azalttığı ve iştahı önlemeye yardımcı olduğu belirlenmiştir. Sağlıklı yağ oranının yüksek olması nedeniyle cevizin 100 gramında yaklaşık 674 kalori vardır. Sağlıklı bir halde kilo kaybetmek ve öncelikle kaloriye odaklanmak için ceviz tüketirken son derece dikkatli olunmalıdır. Günde 8 tam cevizden fazlası tüketilmemelidir.
Şekeri denetim altında tutuyor
Yüksek oranda protein ve yağ içeren ceviz, bedene bol ölçüde güç sağlar ve uzun müddetli tokluk hissi oluşturur. Cevizin düşük karbonhidrat yüzdesi nedeniyle kan şekeri düzeylerini denetim altında tutması şeker hastaları için farklı bir ayrıntıdır. Az ölçüde ceviz tüketiminin bile diyabet gelişme riskini azalttığı belirlenmiştir. Araştırmalar, haftada yalnızca bir avuç cevizin şeker hastalığına yakalanma riskini dörtte bir oranında azaltabileceğini göstermiştir.
Ceviz kolesterolü düşürüyor
Cevizin kolesterolü düşürdüğü bilinmektedir. Birçok hastalıkla alakalı olan yüksek kolesterol tıpkı vakitte hafızayı olumsuz etkilemekte, gerilime neden olmakta ve koroner kalp hastalığı riskini artırmaktadır. Ayrıyeten kolesterolün, kanser ve felç riski ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Hasebiyle, kolesterol seviyesine dikkat etmek ve diyet yoluyla düşürmek sıhhat açısından değerlidir. Ceviz yüksek oranda alfa-linolenik asit (omega-3 yağ asitleri) ve alfa-linoleik asit (omega-6 yağ asitleri) içerir. Yağların birbirine oranı, sağlıklı kolesterol şuuruna sahip bir diyeti desteklemek için değerlidir. Cevizin, LDL kolesterolünü yağlı deniz balıklarından daha fazla düşürdüğü belirlenmiştir.
Suyu da kendisi kadar yararlı
Ceviz yapraklarının yüksek ‘tanen’ içeriği vardır. Kaynatılarak elde edilen ceviz suyu; akne, egzama yahut ülserler üzere cilt rahatsızlıklarının yanı sıra yüzeysel olarak iltihaplanan cilt, ağız ve boğazdaki mukoza zarının tedavisinde kullanılabilmektedir. Ellerde ve ayaklarda çok terleme sıkıntısına uygun gelmektedir. 2 ila 3 gram kurutulmuş ceviz yaprağı, 100 ml su ile 10-15 dakika kaynatıldıktan sonra kullanılmalıdır. Cevizin kabukları yüzyıllardır Anadolu’da kök boya olarak kullanılmaktadır. Fakat ceviz kabuğunun tüketilmesi önerilmemektedir.
Ceviz yağı vitamin deposu
Soğuk pres prosedürüyle cevizin yağı çıkartılmaktadır. Son yıllarda ülkemizde ceviz yağı, lezzetli ve kıymetli bir yağ olarak öne çıkmaktadır. Ceviz yağı, olgunlaşmış ve kısmen kavrulmuş cevizden yapılmaktadır. Ağır, lezzetli bir tada sahip bu yağ, tüm dünyada sağlıklı bir yağ olarak kabul edilmektedir. Ceviz yağı, yaklaşık 73 çoklu doymamış yağ asitleri, 18 tekli doymamış yağ asitleri ve yaklaşık 9 doymuş yağ asitlerinden oluşmaktadır. Omega-3 yağ asitlerine ek olarak, bilhassa yüksek B ve E vitamini içeriği ile dikkat çekmektedir. Antihipertansif ceviz yağı, ayrıyeten yağ metabolizmasını harekete geçirmekte, cilt tahrişlerine karşı kullanılmakta ve ciltteki mantar oluşumunu engellemektedir. Ceviz yağının dezenfekte edici tesiri de vardır. Besin kıymetlerinin kaybolmaması için ceviz yağı her vakit muhakkak ısı derecesinde tutulmalıdır. Ceviz yağı, kızartmalar için uygun değildir.
Ceviz tansiyonu da düzenliyor
Ceviz kalbe güzel geldiği bilinmektedir. Çok sayıdaki çalışmada, cevizin besin bileşiminin kardiyovasküler sistem üzerinde faydalı bir tesire sahip olduğunu belirlenmiştir. Cevizin tansiyonu düzenlediği için yüksek tansiyon hastaları üzerindeki tesiri kanıtlanmıştır. Antioksidanlar ve omega-3 yağ asitlerinin kusursuz sinerjik kombinasyonu sayesinde damar sertliğini azaltmakta ve kalp krizi riskini düşürmektedir. Ceviz zihin sıhhati için değerlidir. Cevizin içindeki bileşenlerin beyin gelişimine olumlu tesirleri vardır. Tertipli ceviz tüketimi hafızayı da güçlendirmektedir.
Hamileler için de ceviz önemli
Zengin ve istikrarlı beslenme bilhassa gebelik sürecinde değerlidir. Anne adayları yalnızca kendilerinden değil tıpkı vakitte doğmamış çocuklarının sağlıklı gelişiminden de sorumludur. Ceviz, yüksek oranda folik asit ve demir içeriği nedeniyle nizamlı olarak tüketildiğinde büyüyen bebeğin gelişimi üzerinde olumlu tesirleri olmaktadır. Lakin hamileler tüketmeden evvel uzman doktor görüşü almalıdır.
Düzenli tüketildiğinde kanseri önlemeye yardımcı oluyor
Melatonin ve omega-3 yağ asitlerinin yahut doymamış yağ asitlerinin oranının kanserin düzeyini düşürdüğü ve berbat huylu hücrelerin büyümesini engellediği üzerinde çalışmalar yapılmaktadır. Sağlıklı bileşenler, özgür radikalleri nötralize ederek hücreleri erken yaşlanmaya karşı korumaktadır. Bilhassa nizamlı olarak ceviz tüketmek prostat kanseri ve göğüs kanseri gelişme riskini azaltmaktadır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
