İlerleyen teknoloji ile hayatımızın vazgeçilmez bir kesimi haline gelen navigasyon sistemleri, pek çok alanda kolaylık sağlıyor. Fransızca’dan lisanımıza yol kılavuzu olarak geçen navigasyon, günümüzde bilhassa gideceğimiz adrese en kısa ve en süratli halde ulaşmamızı sağlayan sistemler olarak kullanılıyor. Günlük hayattan askeri ve bilimsel çalışmalara kadar pek çok alanda kullanılan navigasyon sistemleri, günlük hayatı kolaylaştırıyor. Prof. Dr. Gökhan Apaydın, navigasyon sistemlerinin hafızayı zayıflatma konusunda ziyanlı olduğu tarafındaki tenkitlere de dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. Gökhan Apaydın, günlük hayatın ayrılmaz bir modülü haline gelen navigasyon sistemleri hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Fransızca’dan lisanımıza “yol kılavuzu” olarak geçen navigasyon sözünün günümüzde gideceğimiz adrese en kısa ve süratli formda ulaşmamızı sağlayan sistemler olarak kullanıldığını kaydeden Prof. Dr. Gökhan Apaydın, “Navigasyon sistemi sayesinde, daha evvel gitmediğimiz ya da gidiş yolunu hatırlamadığımız adreslere kaybolmadan, çarçabuk ulaşmaktayız.” dedi.
Ağaçlardan navigasyon sistemlerine
Geçmişte birinci navigasyon metotlarında ağaçlar, binalar, adalar ve deniz kıyılarına nazaran pozisyon belirlemesi yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Gökhan Apaydın, “Pusulanın keşfi, astronominin ve hassas mekanik saatlerin geliştirilmesi ile denizde ve karada daha gerçek navigasyon yapılmaya başlandı. 21. yüzyılda hava ve uzay araçlarının süratli gelişimiyle de yüksek doğruluklu navigasyon sistemlerinin araştırma ve geliştirmesi bir mecburiyet haline gelmiştir. Günümüze geldiğimizde, teknolojinin süratle gelişmesiyle, hayatımıza daha fazla dahil olan akıllı telefonlar sayesinde, navigasyon sistemleri artık bir tuş uzaklığımıza taşınmıştır.” diye konuştu.
Navigasyon sistemi donanım, yazılım ve haritadan oluşur
Navigasyon sistemlerine ait teknik bilgiler de veren Prof. Dr. Gökhan Apaydın, navigasyon sistemlerinin donanım, yazılım ve harita olmak üzere üç temel bileşenden oluştuğunu söyledi. Prof. Dr. Gökhan Apaydın, şunları söyledi:
“Donanım, GPS sinyalleriyle dünya üzerindeki pozisyonumuzu tespit ederek, maksat noktasına ulaşmamızı sağlayan, yazılım ve haritanın çalıştığı sistemi temsil etmektedir. Yazılım, aygıttan aldığı koordinat bilgisini harita sistemi üzerinden bireye göstermek, amaç noktaya en süratli ve kısa biçimde ulaşabilmek ismine gerekli hesaplamaları yapıp rotayı çizen ve komutları imajlı ve sesli olarak aktaran programlama ünitesidir. Harita ise navigasyon sisteminin en değerli katmanı olup, bireye sürat bilgilerini, taraf bildirimlerini, yasak durumlarını ve muhtemel kısıtlar üzere birçok bilgiyi içeren ünitedir. Ayrıyeten harita üzerinde ilgi alımlı noktalar sayesinde bölgede nelerin var olduğu bilgisinin yanında adresin bilinmediği durumlarda da gaye tayini yapılmasına imkan tanır.”
Askeri alandan bilimsel çalışmalara kadar yararlanılıyor
Navigasyon sistemlerinin pek çok alanda kullanıldığını kaydeden Prof. Dr. Gökhan Apaydın, “Navigasyon sistemleri, öncelikli olarak askeri maksatlar için geliştirilmiş olsa da günümüzde sürat ölçümlerinin belirlenmesinde, yer kabuğunda oluşan hareketlerin izlenmesi ve mümkün sarsıntı tahlillerinin yapılmasında, insan, araç yahut hayvanların takibi ve muhtaçlığa nazaran haritaların çizilmesi üzere birçok alanda kullanılmaktadır. Askeri alanda; devriye ve keşif misyonlarında, gaye takip sistemi ile yerdeki ve havadaki mümkün tehditlerin izlenmesinde, atış ve güdüm sistemlerinde gayelerin tam isabetle vurulması ismine navigasyon sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır.” dedi.
Arama kurtarma çalışmalarında kullanılıyor
Navigasyon sistemlerinin hayatımızı birçok alanda kolaylaştırdığını kaydeden Prof. Dr. Gökhan Apaydın, “Örneğin, arama kurtarma çalışmalarında düşen bir pilotun yeri kesin olarak belirlenebilmektedir. Bunun yanı sıra, geliştirilen birçok aplikasyon sayesinde, gidilecek yer yahut yer tekliflerini harita üzerinden tayin edip rotamızı çizebilmekte, seyahat yahut aktivitelerimizi planlayabilmekteyiz. Navigasyon sistemlerinin dahil olduğu bilimsel çalışmaların sayısı ise gün geçtikçe artmaktadır. Örneğin yapılan bir çalışmada görme engelli beşerler için ultrasonik navigasyon sistemi geliştirilmiştir. Birebir formda navigasyon sistemleri, bilimsel araştırma, keşif yahut yardım hedefli yapılan robotların vazgeçilmez bir kesimi haline gelmiştir. Diğer bir çalışmada, HelpMate isminde üretilen bir taşınabilir robot sistemi, hastane ortamında taşıma süreçlerini gerçekleştirmekte ve navigasyon sistemi sayesinde gaye rotasını çizebilmektedir. Bu biçim bir çalışma bilhassa pandemi şartları düşünüldüğünde, temassız teslimat ve iş gücü açısından yarar sağlayabilmektedir.” diye konuştu.
Hayatı kolaylaştırmasının bedeli var mı?
Prof. Dr. Gökhan Apaydın, navigasyon sistemlerinin hafızayı zayıflatma konusunda ziyanlı olduğu istikametindeki tenkitlere de değinerek kelamlarını şöyle tamamladı:
“Navigasyon sistemlerinin hayatımızı bir çok alanda kolaylaştırması, bizim yerimize düşünerek rota çizip yönlendirme yapması tarafından çok yararlı olmasına rağmen, yapılan çalışmaların sonucunda, hafızayı zayıflatma ve taraf bulma yeteneğini köreltmesi açısından dezavantajlara sahip olması da yadsınamaz bir gerçektir. Bu nedenle, günlük hayatımızda birinci kez gideceğimiz adresler için navigasyon kullanarak yolu öğrenip birebir adrese tekrar gideceğimiz vakit hafıza merkezimizi çalıştırarak ulaşım sağlamakla, hem beynimizin hafıza ve yer istikamet bulma kısmını temsil eden hipokampüs kısmını geliştirebilir hem de etrafımızdaki sokaklara yahut yerlere olan ilgimizi şimdiki tutabiliriz.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
