Tüm dünyayı bir yılı aşkın müddettir tesiri altına alınan Covid-19 pandemisinde virüsün varyantları en çok konuşulan mevzular ortasında yer alıyor. Yeni oluşan varyantların tehlikeli özelliklerini daha da tesirli hale getirdiklerini belirten uzmanlar, bu nedenle hücreleri daha süratli enfekte ettiklerine dikkat çekiyor. Uzmanlar, yapılan çalışmaların tüm varyantların özgün SARS-CoV-2’den türediğini ve haliyle ortak bölgelerinin bulunma ihtimalinin yüksek olduğunu vurguluyor. Uzmanlara nazaran tesiri azalan varyantlar da oluşuyor. Bu varyantların çoğalması, aşılama çalışmalarının sürat kazanması ve insanların daha dikkatli olarak virüsü konak hücresiz bırakması ile bu virüsten kurtulmamızın mümkün olabileceğini kaydediyor.
Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Tabiat Bilimleri Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Korkut Ulucan, bir yıldan fazla bir müddettir tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüsün varyantlarına ait değerlendirmelerde bulundu.
2019 yılı sonu prestijiyle Çin’in Wuhan kentinde başlayan yüzyılın pandemisinin kısa müddette tüm dünyayı tesiri altına aldığını belirten Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Pandemi dünyanın kurallarını büsbütün değiştirdi. Pandemi yeni varyant haberleri ve bir anda artan mevt sayıları ile tekrar gündemimizden düşmüyor. Nedir bu varyantlar ve nasıl bu kadar tehlikeli oluyorlar soruları gündemden düşmüyor.” dedi.
Genetik çalışmalarla virüs tahlil edildi…
Hastalığın sebebinin virüs olduğu belirlendikten sonra moleküler biyoloji alanındaki bilgiler ve gelinen noktanın bir sonucu olarak günler içinde virüsün genetik yapısını bilim insanlarının tahlil etmeyi başardığını kaydeden Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Böylece virüsün genetik yapısı hakkında birçok bilgiye sahip olduk. Hangi bölgelerinde hangi bilgiler gizli, hücreye girişte ve hücre içindeki metabolizması ve bu metabolizmaları yöneten genetik yapının içeriği hakkında çok kıymetli bilgilere sahip olduk. Bu bilgiler aslında bilim beşerlerine hem hastalığın tedavisi için hem de aşı çalışmaları için çok kıymetli bilgiler sundu. Bu sayede de aşı çalışmaları sürat kazandı.” diyerek bilimsel gelişmelerin ehemmiyetinden bahsetti.
Virüsler konak hücrede kendilerini çoğaltıyor…
Prof. Dr. Korkut Ulucan, virüsün çok fazla varyant oluşturması ile ilgili olarak şu değerlendirmelerde bulundu:
“Virüsler zarurî hücre içi paraziti olarak da nitelendirilmektedirler. Yani kendilerini fakat öteki bir hücre içinde aktive ederler. Konak hücreye girdikten sonra ya kendi genomlarını konak hücre genomunun içine entegre ederler yahut kendilerini süratle çoğaltarak konak hücreyi öldürerek öbür hücreleri enfekte etme eğilimindedirler.
Yeni oluşan varyantlar daha tesirli oluyorlar
Hızlı çoğalma sırasında da genomlarını sentez ederken bazen yanlışlar yaparlar. Bu yanılgılar da virüslere ya yeni bir özellik kazandırır ya olan bir özelliğin tesirini artırır yahut olan bir özeliğin tesirinin kaybolmasına neden olurlar. İşte yeni oluşan varyantlar bizim için tehlike oluşturduklarında olan özelliklerini daha da tesirli hale getiriyorlar, hücreleri daha süratli enfekte ediyorlar.”
Bu varyantların bu özelliklerinden ötürü çok süratli çoğaldığına dikkat çeken Prof. Dr. Korkut Ulucan, “Belirli vakit içinde de makul bir bölgede baskın varyant oluyorlar ve enfeksiyon suratını ve riskini de artırıyorlar. Bu yüzden oluşan varyantların karakterizasyonu çok kıymetli. Virüsler ne kadar çok konak hücreye girerse o kadar değişime açık olurlar ve bizler için o kadar tehlikeli boyutlara ulaşırlar” diyerek varyantların tehlikesine dikkat çekti.
Ölüm sayılarının artması oluşan varyantlar ile orantılı
Prof. Dr. Korkut Ulucan, mevt sayılarının artması ile ilgili olarak da şunları söyledi:
“Virüsler ne kadar kolay hücrelere girerse o kadar sayısal çoğunluğa ulaşırlar ve bilhassa hassas bireylerde istenmeyen sonuçlara neden olabilirler. Yani bir virüsün hücre içine kolay girebilmesi, oluşan yeni varyantlar ile daha çok bireyi enfekte etmesi ve hasebiyle virüse karşı direnç gösteremeyen bireylerde daha önemli ziyan vermesi manasına da gelebilmektedir. O yüzden yeni varyantların enfeksiyon riskinin yüksek lakin mevt oranlarının düşük olması hipotezi her vakit hakikat değildir. Burada enfekte olan bireylerin genetik yapıları ve immün sistemlerinin güçleri de değerlidir. Yani konak hücrenin ve enfekte olan bireylerin virüse karşı gösterdikleri direnç, bu direncin altında yatan biyolojik ve genetik yapı çok kıymetlidir.”
Prof. Dr. Korkut Ulucan, vefat oranlarının yalnızca virüse bağlı olmadığını, bireyin genetik ve biyolojik yapısı ile ilişkili olduğunu da kaydetti.
Yeni oluşan ve oluşabilecek varyantların füzyon olma ihtimali de var
Virüsün ne kadar çok enfekte ederse o kadar değişime davetiye çıkardığını belirten Prof. Dr. Korkut Ulucan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bizim şu anda kestirim ettiğimiz virüsün kendi genomunu kopyalarken ortaya çıkabilen yanılgılar ve bu yanılgılardan oluşan ya yeni özellik kazanma yahut bir özelliği güçlendiren varyasyonlar. Biz birinci başlarda influenza ile karşılaştırdık, bilhassa influenzada gözlemlediğimiz farklı varyantların bir hücrede birleşip yeni ve tehlikeli bir varyant oluşturabilir mi diye düşündük. Şuan ki bilgilerimiz bu tarafta değil lakin şimdilik. Fakat örneğin şimdilerde bizleri korkutan Hindistan virüsünde evvelki varyantların ortak noktalarının olması, bizleri bu türlü düşünmeye itti. Lakin aslında eldeki bilgilerimiz, yepyeni SARS-CoV-2’den tüm varyantların türediği ve haliyle ortak bölgelerinin bulunma ihtimalinin yüksek olduğu. Lakin vakit içinde sanki farklı varyantlar bir hücreyi enfekte edip hücre içinde yeni gen kombinasyonları oluşturuyor mu diye daha net anlayabileceğiz. Bunu tez etmek için şimdi erken. Lakin unutulmamalıdır ki nasıl yeni varyantlar virüste daha şiddetli özellikler gösteriyorsa olan özelliği kaybeden varyantlar da oluşuyor ve tahminen de bu varyantların çoğalması, aşılama çalışmalarının sürat kazanması ve bizlerin daha dikkatli olarak virüsü konak hücresiz bırakması ile tahminen de bu virüsten kurtulabileceğiz. Bu yüzden sıfır olay olana dek elden geldiğinde ara, maske, havalandırma ve hijyen dörtlüsüne dikkat etmeye devam edilmelidir.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
