Uluslararası sivil toplum kuruluşu SPARK’ın Avrupa Birliği’nin finansal takviyesiyle düzenlediği ‘Türkiye’de İş Yaratma: Suriyeli ve Türk KOBİ’ler için Finansmana Erişim’ bahisli konferans internet üzerinden gerçekleştirildi. Konferansta, Türkiye’deki Suriyeli ve Türk KOBİ’lerin bölgede daha fazla büyümek ve istihdam yaratmak için finansmana erişimlerini artırma konusundaki acil muhtaçlıkları ele alındı.
Konferansta birinci kere, finansmana erişim, zorluklar ve tahlillerle ilgili yeni bir kapsam belirleme çalışması sunuldu. Online olarak gönderilen anket ve yüz yüze görüşmelerle yapılan araştırmalara dayanarak, her seviyede KOBİ’lerin bankacılık ve finansman hizmetleri ile ilgili gündeme getirdiği temel sıkıntılar ayrıntılandırıldı.
Rapora nazaran, KOBİ’ler değerli bir büyüme potansiyeline sahip, fakat bu mevzuda yapısal zorluklarla karşı karşıyalar: SuTP (Geçici Muhafaza Altındaki Suriyeli) statüsü; hür deveran sınırlamaları, lisan manileri, Türk iktisat sistemi hakkında bilgi eksikliği üzere kısıtlamalar manasına geliyor. İşletmelerinin ve çalışanlarının kayıt altına alınması, vatandaşlık müracaat süreçlerinin yeteri kadar şeffaf olmaması üzere bahisleri da bu zorluklara ekleyebiliriz.
KOBİ Haritası: Suriyeli KOBİ’lerin 90’ı Türkiye’de kalmayı ve işlerini büyütmeyi düşünüyor
Online olarak gönderilen anket ve yüz yüze görüşmeler aracılığıyla aşağıdaki sonuçları elde ettik:
- Suriyeli işletmelerin 30’u start-up olarak kabul edilebilirken, 70’ini ise 100’den az çalışanı olan KOBİ’ler oluşturuyor.
- 40’ı besin ve perakende, 20’si toptan ticaret, 20’si dokuma ve giysi imalatı, 10’u eğitim hizmetleri, kalan 10’u ise başka kesimlerde faaliyet gösteriyor.
- Suriyeli işletmeler hayli yeni ve neredeyse tamamı 2011’den sonra kuruldu. İşletme açılışlarının sayısı 2016-2017 yılları ortasında tepeye ulaştı.
- Çalışan personel sayısına nazaran işletmelerin 80’i mikro işletmeler, 18’i küçük işletmeler ve yalnızca 2’si orta ölçekli işletmelerdir.
- Hepsi mahallî pazarı hedefliyor (sadece Suriyeli tüketiciler için) ve sırf 30’u lokal pazarların yanı sıra ihracat pazarlarını da hedeflediklerini argüman ediyor.
- 30’dan fazlasının lisansı bulunmamaktadır ve yalnızca 70’i Türk İş Kanunu’nun gerekliliklerine nazaran kayıtlıdır.
- Suriyeli KOBİ’lerin 90’ı, finansal kaynaklar ve işletmeleri için daha fazla alan sağlanırsa Türkiye’de kalmayı ve işlerini büyütmeyi düşünüyor.
Suriyeliler için finansal erişim sorunları
Finansal erişime gelince, meseleler bir kredi kartı alırken yahut para transfer etmek için bir banka hesabı açarken başlıyor. Bu maksatla, resmi kredilerin aile yahut arkadaşlardan gelen gayri resmi krediler yerine işletmelerin kapasite geliştirilmesinde daha tesirli olduğu düşünülse de, bir SuTP’nin banka kredisi alması neredeyse imkansız görünmektedir. Bankacılık açısından bakıldığında, Suriyeli KOBİ’ler borç veren için küçük ve riskli oldukları, güvenilirlikten mahrum oldukları, kayıtsız oldukları yahut kayıtsız çalışanlarla çalıştıkları ve en değerlisi yaptırımlara maruz kalan bir ülkeden gelen yabancı oldukları ve çoğunlukla bankacılık açısından riskli ülkelere ihracat yaptıkları için göz arkası edilmektedir. Vatandaşlıktan çıktıktan sonra bile, idare şurasında Suriyeli bir isme sahip olmak, milletlerarası yaptırımlardan korkan bankalar için bir sorun teşkil edebilir.
Türkiye’deki Mülteciler İçin Finans ve Bankacılık
“Türkiye’deki Mülteciler için Finans ve Bankacılık” panelinde, Türkiye’nin 2010’ların başından bu yana 3,5 milyondan fazla mülteciye konut sahipliği yaptığı ve Suriyeli girişimcilerin 20.000’den fazla iş kurduğu belirtildi. Suriyelilere ilişkin işletmeler için bilhassa finansal hizmetlere ve kredilere erişimde kıymetli zorluklar devam etmektedir. Bu oturum, resmi bankacılık kesimindeki temel sıkıntıları ele almak için atılacak gerekli adımlara ve yeni fintech teknolojilerine odaklanan zorluklara ve tahlillere genel bir bakış sunmaktadır.
Türkiye’deki Suriyeli Teşebbüsçüler için Zorluklar ve Fırsatlar
Panelde; KOBİ’lerin yönetmeliklere uyma, Türkiye pazarına ulaşma konusunda yaşadıkları ve hatta tıpkı daldaki öbür Türk şirketlerinin karşılaştıkları zahmetler de ele alındı. Suriyeli teşebbüsçüler, günlük zorluklar ve Suriyeli girişimcilerin Türkiye iktisadı için sundukları fırsatlar hakkında konuştular.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
