“Ekonomik buhran yaşıyoruz”
“Adını koymak lazım. Bir ekonomik buhran yaşıyoruz. Bu, bir krizin ötesine geçti artık. Depresyon dediğimiz şey buhran. Olağan bir kriz nedir? Ülke krize girer, çıkar. Lakin bu hükûmet işin başında olduğu sürece buhrandan ne vakit, nasıl çıkacağınızla ilgili kimsenin bir fikri olmaz.”
‘Gençler kısa yoldan ekonomik durumunu düzeltmenin derdinde’
“Gençlerin kimileri konutuna kapanıyor; kimileri gece yaşıyor, gündüz uyuyor; kimileri kuponmuş, kumarmış, kısa yoldan nasıl ekonomik durumunu düzeltmenin sıkıntısında. Genç işsizlik tarihî yüksek düzeylerde. Cizre’de gençlerle sohbet ettik. Bir arkadaşımız ‘TikTok kullanan varsa canlı yayın yapalım’ dedi. 19-20 yaşlarında bir genç ‘Canlı yayın yaparsak yarın polis alır beni götürür’ dedi. Bir muhalefet partisinin genel lideriyle bir TikTok canlı yayınının polisin alıp götürme sebebi olabileceğine inanmış. Bu türlü bir ülkede iktisadın toparlanmasını nasıl bekleyebiliriz? İktisat öncelikle insanların yarınlara umutla bakabilmesini sağlayıcı bir ortam oluşturma problemidir. Şu 4-5 yılda en ağır mağduriyet yaşayan kitle bu ülkenin gençleri.”
‘Döviz satışlarının ülkeye bir yararı olmadı’
“Merkez Bankası niçin rezerv biriktiriyor? Rezerv para üniteleri var. Rusya’dan doğal gaz alıyoruz, Rusya Türk Lirası kabul etmiyor. Suudi Arabistan’dan petrol alıyoruz, Suudi Arabistan Türk Lirası kabul etmiyor, döviz istiyor. Ayrıyeten sarsıntı, ekonomik kriz, pandemi üzere kahırlar için döviz rezervi biriktirilir. Türkiye’deki sorun, bu döviz rezervinin çarçur edilmesi… Biz ona kibrit çakıp yakma sözünü de kullandık. Zira bu döviz satışlarının bir yararı olmadı ülkeye, yani bir şey kazandırmadı.”
‘Merkez Bankası cayır cayır döviz yakıyor, kimsenin haberi yok’
“Temel sorun kapalı kapaklı satılışı, toplumla ve piyasalarla paylaşılmaması. Niye saklı gizli yaptınız diye soruyoruz. Haydi bâtın gizli yaptınız, hiç olmazsa geçmişe gerçek açıklayın. Mesela, 2019 lokal seçimlerinden evvel piyasayı hoş göstermek için ağır satış yapıldı deniyor, öyleyse bilmek isteriz. Kamu bankalarında kayıtlar var, zira satış yapan kamu bankası. Genel müdürleri isterlerse açıklayabilir. Merkez Bankası’nın kendi döviziydi, isterse Merkez Bankası açıklayabilir. Ne vakit ve ne kadar sattınız, diyoruz. Merkez Bankası’nın kuru belirli bir noktada tutmak için döviz satma üzere bir misyonu yok. Şayet o denli bir şey yaptıysa özgür kur rejimi değişti demektir. Belirli bir kuru savunmak için Merkez Bankası cayır cayır döviz yakıyor, bundan kimsenin haberi yok. Bu kabul edilebilir bir şey değil. Açıklamak şeffaflığın gereği, seçilmiş hükûmetler siyasi hesabını vermeye hazır olmalı.”
“Kiralık kasalardaki bedeller vezneye girse ülke nefes alır”
“Bankalarda, kiralık kasa bulmak sıkıntı. Niçin? Zira vatandaşlarımız gidip vezneye parasını yatıracaklarına ya da altın hesabı açacaklarına bodrum kata iniyorlar, kiralık kasaya koyuyorlar. Zira üst kata, vezneye koyduklarında para gidiyor, kredi olarak kullandırılıyor, şu oluyor, bu oluyor… Güvenmiyorlar. Her şeyi bir kenara bırakın, Türkiye’deki kiralık kasalardaki pahalar, eksi birinci kattan taban kata, vezneye girse ülke nefes alır.”
‘İtibarlı bir ülke olsaydık kendimizi salgında sigorta ederdik’
“Salgının iktisatta global bir kriz getireceği muhakkaktı. Global sistemlerin içinde olun, dedik. ABD Merkez Bankası 3 trilyon dolar para bastı. Bu büyük merkez bankaları 14 ülkeyle karşılıklı swap muahedeleri yaptı. Birçok ülke kendini sigorta etti. Türkiye’nin talepte bulunduğunu ve taleplerin karşılanmadığını biliyoruz. Bu durum Türkiye’nin gereğince kaynak bulamamasını beraberinde getirdi. Türkiye para basmayı denedi. Rezervler önemli halde azaldığı için basılan para kur krizini tetikledi. Rezerviniz eksi ise para basmanın ağır bedeli olur. Türkiye prestijli, emniyetli bir ülke olsaydı bu sınırlara kesinlikle girer, kendini sigorta ettirmiş olurdu.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
