Kerem Tınaz ile Oscar Aguirre-Mandujano’nun derlediği “Sefarad Güzergâhları”, Koç Üniversitesi Yayınları’ndan (KÜY) çıktı.
Bir koleksiyondan esinlenerek hazırlanan“Sefarad Güzergâhları” objelerin anlattığı bir tarihi gözler önüne seriyor.
Geçmişin hikayesi yalnızca yazarak mı anlatılır? Sefarad Güzergâhları, Osmanlı Sefarad Musevilerinin Osmanlı İmparatorluğu’ndan Seattle’a getirdikleri çok sayıdaki aile yadigârından, arşiv dokümanından, hatıra objesinden esinle ortaya çıkmış bir kitap. Bugün Washington Üniversitesi Sefarad Araştırmaları Koleksiyonu’nda (University of Washington Sephardic Studies Collection – UWSSC) bir ortaya getirilen objeleri tartışmak ve bunların hem Birleşik Devletler hem de Osmanlı toprakları için teşkil ettiği ortak değeri keşfetmek hedefiyle bilim insanlarını bir ortaya getiriyor.
“Sefarad Güzergâhları okura UWSSC’nin Osmanlı Sefarad tarihi arşivi olarak neler içerdiği hakkında fikir vermeye ve tıpkı vakitte dijital bir arşiv oluştururken tarih üretmenin getirdiği zorluklara dikkat çekmeye çalışmaktadır. UWSSC üzere teşebbüsler sayesinde geçmişin hikayesini yalnızca yazarak değil, tarihini yazmayı umduğumuz cemaatin şahsen ürettiği ve bağışladığı objeleri toplayıp sıralayarak ve düzenleyerek bir ortaya getiriyoruz. (…) Bu koleksiyon, tarihçilere yönelik yazılmış olmasa bile, idari yahut bürokratik emellerle bir olayı belgelemek üzere üretilmiş olan arşiv evraklarına tezat teşkil eder. Daha maddi seviyede bakarsak bu objelerin birden fazla, uzun vadede hayatta kalmak üzere değil, daha çok acil bir pratik gereksinime karşılık vermek üzere üretilmiştir. Bunun bilakis, arşivde yahut müzede yer alan klâsik içerikler, örneğin sanat yapıtları, binalar yahut resmi dokümanlar, bedellerinin sürekliliğini sağlamak ismine, hiç değilse birkaç jenerasyon boyunca dayanması beklentisiyle üretilir. Öte yandan, bu koleksiyondaki objeler emel bakımından daha gündeliktir; kimileri yalnızca birinin çocukları içindir. Mesela Rachel Shemarya’nın boreka tanımı: Sefarad Amerikalıların klasik yemeklerinde Akdeniz tesirini göstermek için değil, bir anne tarafından oğulları yemeklerini unutmasın diye yazılmıştı.”
Makaleleriyle kitaba katkıda bulunan muharrirler, koleksiyon objelerinden ve bunların koleksiyona dahil edilme süreçlerinden yola çıkarak Sefarad geçmişine dair çalışmalarda özel koleksiyonların rolü üzerine düşünüyor; müzik ve edebiyatın yanı sıra yeni medya, dijitalleşme, araştırmacı podcast yayıncılığı ve aile yadigârlarının Osmanlı Sefarad kültürünü muhafazadaki rolü üzere bahislerde örnek çalışmalar sunuyorlar. Öteki bir deyişle Sefarad Güzergâhları, objelerin anlattığı bir tarih…
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
